2910489678

30

Wspomnienia

Józef Hampel

Marian Tyrowicz (1902-1989)

Uczony i nauczyciel historii

" — -    - -    Upłynęło sto lat od urodzin Mariana Ty-

rowicza, profesora i doktora honoris causa WSP w Krakowie, niestrudzonego badacza dziejów Polski i Polaków pierwszej połowy XIX wieku. Nas, którzy mieliśmy z nim częstszy, mniej formalny kontakt, zadziwiała niezwykła skrupulatność w organizowaniu warsztatu badawczego i systematyczność w pracy naukowej. Świadectwem tego mogą być pozostawione przez Profesora Teki Tyro-wicza, sto kilkanaście dużych pudeł i po-szytów w' bibliotekach: Ossolineum we _    ____    Wrocławiu, Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie oraz Instytutu Historii AP w Krakowie. W zbiorach Ossolineum znalazła się bogata korespondencja w sprawach naukowych, w PAU dokumentacja ikonograficzna, a w Bibliotece Instytutu Historii 9G Tek materiałowych, odzwierciedlających zasadnicze kierunki zainteresowań badawczych Mariana Tyrowicza.

O systematyczności w pracy, wręcz rygorze, który' sobie narzucił, świadczyć mogą zapisywane w kalendarzykach plany godzin pracy naukow^rej w skali roku, z podziałem na kwartały i miesiące, oraz ich rozliczenia. Bilans ten musiał się zgadzać z końcem każdego roku. Utkwiło mi w pamięci, jak będąc już dobrze po osiemdziesiątce, wręcz żalił się podczas jednej z rozmów, że nie może już więcej niż sześć godzin dziennie przesiedzieć przy „biułrku”.

Taki rytm pracy, oprócz innych cech osobowościowych, zapewniała Mu również Pani Profesorowa Regina Rutkowska, poślubiona 28 grudnia 1935 roku, poznana trzy lata wcześniej „u wód” w Kiynicy. „Trzy' bez mała lata trwało dobijanie do małżeńskiego portu”, zanotował w swoich wspomnieniach. Jej energia życiowa, urok osobisty — z dzisiejszej perspektywy energiczna business won tan — przejęła, jak nam się wydawało, całość spraw „przyziemnych” związanych z codziennym bytowaniem. W trudnych czasach okupacji rozpoczęła wy rób obuwia dla pań, później zajęła się budową willi na Woli Justowskiej i jej urządzeniem, co z pewnością zadecydowało, że właśnie tam kręcony był film Dziewczyna z dobrego domu. Jeszcze kilka lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego złożyła egzamin mistrzowski w zakresie szewstwa, by móc otworzyć sklep eleganckiego obuwia dla pań. Piofesor zaś zajął się, za moim pośrednictwem, rozprowadzeniem reklamowych afiszy w żeńskich akademikach. Przyznać muszę, że nie wszystkie docierały' do wskazanych miejsc, o czym oczywiście nie wiedział. Z pewmością te relacje rodzinno-domowe pozwoliły Marianowi Tyrowiczowi bez reszty oddać się nauce, co nie znaczy, że stronił od „godziwych” rozrywek i różnych form życia towarzyskiego.

Jednak decydującymi o Jego osobowości twórczej i dziedzinach badań historycznych czynnikami były środowisko i tradycje rodzinne, atmosfera intelektualna międzywojennego