Przeplatka aurinia
Nazwa zwierzaka
braku rz�du drobnych czarnych kropek w polu ze-
Euphydryas aurinia
wn�trznym tylnego skrzyd"a.
1065
(Rottemburg, 1775)
Cechy biologiczne
Przeplatka aurinia
RozmnaŻanie
Gatunek ma jedno pokolenie w ciągu roku. Motyle po-
jawiają si� od koł
ca maja do początku lipca. Gąsie-
stawonogi, owady, motyle,
nica Żyje na czarcik�sie "ąkowym  Succisa pratensis L.
rusa"kowate
�erowanie na innych roĘlinach, takich jak driakiew
go"�bia (Scabiosa columbaria L.), babka (Plantago L.)
czy przetacznik (Veronica L.) wymaga potwierdzenia
Opis gatunku
(Ebert, 1991).
Rozpi�to� skrzyde" 36 40 mm. Dymorfizm p"ciowy
Aktywno�
w ubarwieniu niewielki, samice są z regu"y wi�ksze od
Motyl jest aktywny w dzieł
, ch�tnie przylatuje do kwia-
samców. Wierzch skrzyde" rdzawoŻó"ty, z czarnym dese-
tów roĘlin z rodziny z"oŻonych (Asteraceae) barwy fiole-
niem w postaci wąskich ciemnych przepasek tworzących
towej i Żó"tej.
siateczkowaty rysunek. Na tylnym skrzydle w polu ze-
wn�trznym na pomarał
czowym tle znajduje si� rząd drob-
nych czarnych kropek. Spód skrzyde" ochrowoŻó"ty, z po- Cechy ekologiczne
dobnym rysunkiem jak wierzch, ale mniej kontrastowym
Gatunek wyst�puje w Ęrodowiskach wilgotnych "ąk o du-
(Buszko & Mas"owski, 1993).
Żym bogactwie gatunkowym szaty roĘlinnej [6410,
6510]. Preferuje tereny o strukturze mozaikowej miejsc
MoŻliwoĘ� pomylenia z innymi
otwartych i zakrzaczonych, skraje lasów i bagien. Wyst�-
gatunkami
puje takŻe na torfowiskach w�glanowych. We wszystkich
przypadkach wyst�powanie gatunku jest uzaleŻnione od
MoŻliwy do pomylenia z przeplatką maturną  Euphy-
obecnoĘci roĘliny pokarmowej.
dryas maturna (L.), który to gatunek "atwo odróŻni� po
Rozmieszczenie geograficzne
Gatunek o zasi�gu transpalearktycznym rozciągającym si�
od zachodniej Europy aŻ do Korei. W Polsce istnieje kilka
wi�kszych obszarów wyst�powania  w okolicach Wroc"a-
wia, na Kielecczyęnie, Polesiu i w Puszczy Bia"owieskiej
(Buszko, 1997; Krzywicki, 1967), a ponadto kilka izolowa-
nych stanowisk na Dolnym �ląsku, w Wielkopolsce, okoli-
cach Warszawy, Puszczy Solskiej i na Roztoczu. Dawniej by"
Samiec
Samica
49
Poradniki ochrony siedlisk i gatunków
Gatunki zwierząt (z wyjątkiem ptaków)  Bezkr�gowce
szerzej rozsiedlony, ale wymar" na Pomorzu Zachodnim bezpieczenie warunków umoŻliwiających przetrwanie roĘliny
i na Pojezierzu Mazurskim, a takŻe na wielu stanowiskach pokarmowej. Sk"ada si� na to koszenie "ąk tylko raz w roku,
1065
na Dolnym �ląsku (Dąbrowski & Krzywicki, 1982). nie wczeĘniej niŻ na początku lipca, utrzymywanie wysokiego
poziomu wód gruntowych oraz zapobieganie nadmiernej suk-
cesji drzew i krzewów.
Status gatunku
Kategoria zagroŻenia na Polskiej Czerwonej LiĘcie: EN
Propozycje wzgl�dem gatunku
Status prawny: w Polsce podlega Ęcis"ej ochronie
Gatunek nie wymaga ochrony czynnej, poniewaŻ na nie-
Wymieniony w II za"ączniku Konwencji Berneł
skiej
których obszarach Polski zasiedla jeszcze stosunkowo duŻe
Wymieniony w II za"ączniku Dyrektywy Habitatowej
area"y. WaŻniejszym problemem jest odpowiednie zago-
spodarowanie podmok"ych "ąk na tych terenach.
Wyst�powanie gatunku na
Propozycje wzgl�dem populacji
obszarach chronionych
Obecnie nie ma jeszcze specjalnej potrzeby ochrony wy-
Gatunek wyst�puje w Poleskim Parku Narodowym oraz na
branej populacji gatunku z uwagi na duŻą liczb� jego
obrzeŻach Bia"owieskiego i Kampinoskiego Parku Narodo- stanowisk na terenie Polski.
wego, a takŻe na terenie kilku parków krajobrazowych i re-
zerwatów przyrody.
DoĘwiadczenia i kierunki badał

NaleŻy prowadzi� inwentaryzacj� Ęrodowisk przydatnych dla
Rozwój i stan populacji,
wyst�powania przeplatki aurinii, zw"aszcza pod kątem obec-
potencjalne zagroŻenia
noĘci czarcik�sa "ąkowego. Trzeba opracowa� hodowl� ga-
Rozwój i stan populacji
tunku w warunkach laboratoryjnych, z myĘlą o ewentualnej
Od początku ubieg"ego wieku obserwuje si� zanikanie ko- reintrodukcji w przysz"oĘci. Poznanie struktury genetycznej
lejnych stanowisk tego gatunku. Jest to wyraęny objaw pro- populacji krajowych pozwoli na prognozowanie przebiegu
cesu wymierania przeplatki aurinii w naszym kraju.
zjawiska wymierania gatunku w najbliŻszych dekadach.
W ostatnich dwóch dekadach proces ten wydaje si� by�
wolniejszy, ale by� moŻe jest to tylko wraŻenie spowodowa-
Bibliografia
ne odkryciem wielu nowych stanowisk na terenach, gdzie
juŻ wczeĘniej gatunek ten wyst�powa".
BUSZKO J. 1997. Atlas rozmieszczenia motyli dziennych w Pol-
sce, 1986 1995. Turpress, Toruł
, 170 str.
Potencjalne zagroŻenia
BUSZKO J., MAS�OWSKI J. 1993. Atlas motyli Polski. Cz. I. Motyle
ZagroŻeniem dla gatunku jest przede wszystkim intensyfi-
dzienne (Rhopalocera). Grupa IMAGE, Warszawa, 269 str.
kacja uŻytkowania podmok"ych "ąk, która prowadzi do eli- DŃBROWSKI J., KRZYWICKI M. 1982 Ginące i zagroŻone gatun-
minacji roĘliny pokarmowej gąsienic. W po"ączeniu z ma-
ki motyli (Lepidoptera) w faunie Polski. Cz�� I. Nadrodziny
"ą ruchliwoĘcią motyli, które nie są w stanie przenieĘ� si�
Papilionoidea, Hesperioidea, Zygaenoidea. Studia Naturae,
w inne, bardziej dogodne miejsca, skutkuje to szybkim zni-
Seria B, Nr 31: 1 171.
kaniem gatunku z wielu terenów w zachodniej Polsce.
EBERT G. (red.) 1991. Die Schmetterlinge Baden-W�rttembergs,
Band I: Tagfalter, Verlag Eugen Ulmer, 552 s.
KRZYWICKI M., 1967. Fauna Papilionoidea i Hesperioidea (Le-
Propozycje dzia"ał
ochronnych
pidoptera) Puszczy Bia"owieskiej, Ann. Zool., Warszawa,
Propozycje wzgl�dem siedliska gatunku
25: 1 213.
Bardzo waŻne jest zachowanie siedliska w stanie moŻliwym do
zasiedlenia przez gatunek. Przede wszystkim konieczne jest za-
Jaros"aw Buszko
50
Poradniki ochrony siedlisk i gatunków