3014254572

Wiadomości Uniwersyteckie

5

FESTIWAL NAUKI

QU0 VADIS?

Od 4 do 7 października odbywał się zorganizowany przez UMCS „Festiwal Nauki 2001”. W otwarciu imprezy uczestniczyła przewodnicząca Rady Miejskiej Helena Pietraszkiewicz. Przez trzy dni Miasteczko Akademickie tętniło życiem, a frekwencja podczas wielu pokazów przekroczyła oczekiwania. Oto pierwsze refleksje festiwalowe. Więcej szczegółów w najbliższym numerze „Wiadomości”.

Otwarcie Festiwalu. Od lewej prorektor Jan Pomorski, przewodnicząca Rady Miejskiej Helena Pietraszkiewicz, rektor Marian Harasimiuk

BIBLIOTEKA UMCS DLA FESTIWALU

W dni Festiwalu Nauki 2001 w naszym Uniwersytecie Biblioteka Główna zaprosiła społeczeństwo Lublina do świata książki.

Na udostępnionej w dniu 6 października wystawie „RARA et CURIOSA” pokazano unikatowe obiekty z zasobu zbiorów specjalnych: rękopisy, starodruki, zbiory kartograficzne i ikonograficzne. Zwiedzający ekspozycję bibliofile, absolwenci UMCS (uczestniczący w swoim zjeździe) i młodzież wyrażali wdzięczność za umożliwienie im kontaktu z niedostępnymi na co dzień dobrami kultury, obiektami dziedzictwa narodowego i światowego.

Dla szerokich kręgów społeczeństwa została także otwarta biblioteka wirtualna. W dniu 5 października wszyscy zainteresowani mogli korzystać z informatorium internetowego. Pracownicy Biblioteki pomagali zgłaszającej się młodzieży poznawać Internet jako źródło zdobywania wiedzy.

Opiekunowie korzystających z informatorium uczniów wyrazili zainteresowanie takiego rodzaju kontaktami z Biblioteką.

Wystawa ..Rara ct curiosa".

Wyjątkowym wydarzeniem artystycznym pierwszego Festiwalu Nauki 2001, zorganizowanego przez nasz Unwersytet. było lubelskie prawykonanie na estradzie Filharmonii Lubelskiej oratorium polskiego kompozytora Feliksa Nowowiejskiego (1877-1946) pt Ouo vsdls? To monumentalne dzieło wokalno-instrumentalne zostało przygotowane przez wykładowców i studentów Instytutu Muzyki Wydziału Artystycznego oraz innych środowisk artystycznych Lublina, przy współudziale Orkiestry Symfonicznej Filharmonii im H Wieniawskiego w Lublinie oraz solistów z Poznania. Warszawy i Lublina

Ogromny wysiłek około 250 artystów pozwolił zaprezentować melomanom zupełnie nieznane w Lublinie dzieło światowej sławy, skomponowane w 1903 r przez polskiego twórcę, a także wirtuoza gry organowej, dyrygenta i pedagoga urodzonego na Warmii, a działającego w Krakowie i Poznaniu Prowadzone w zakładach kierowanych przez prof Gabrielę Klauzę (Zakład Teom Muzyki, następnie nowo powstały Zakład Muzyki Organowej. Sakralnej i Improwizacji) badania nad stanem twórczości muzycznej w zniewolonej Polsce przełomu XIX i XX w i analiza dzieł czołowych kompozytorów polskich tego okresu umożliwiły opracowanie źródłowe trudno dostępnych matenałów nutowych dla chóru, orkiestry. solistów i dyrygenta (partytury i głosy orkiestrowe).

Autorką libretta do oratonum Ouo vaói$? była niemiecka poetka Anna Jungst, która swój tekst napisała na podstawie powieści Henryka Sienkiewicza o tym samym tytule Jednak obok oryginalnego tekstu w języku niemieckim widnieją w partyturach dzieła rękopiśmienne przekłady w innych językach europejskich, m in w jęz angielskim. łacińskim i polskim. Najwięcej kłopotów przysparzał język polski, gdyż w partyturę wpisano dwie różne wersje tekstowe, a miejscami nawet trzy Najwyraźniej polskie teatry operowe, które wystawiałyOuo vadis?. dokonywały własnych transkrypcji. wygodnych dla danego zespołu śpiewaczego i możliwości technicznych, wynikających ze scenariusza (np. chórzyści śpiewający w biegu w scenie .Pożar Rzymu*). Na użytek lubelskiego wykonania należało więc opracować na nowo dzieło, ujednolicić tekst literacki, a przede wszystkim dokonać skrótów w matenale muzycznym ze względu na ograniczone możliwości wykonawcze. czasowe i estradowe I tak powstała wersja koncertowa Scen Dramatycznych (podtytuł kompozytora) Ouo vadts? Feliksa Nowowiejskiego

Po raz pierwszy profesjonalne dzieło sceniczne. znajdujące się w repertuarze wyłącznie zawodowych chórów operowych i orkiestr, zostało wykonane przez amatorskie zespoły śpiewacze Kilkudniowe zgrupowanie Chóru Instytutu Muzyki Wydziału Artystycznego pod kierunkiem adi II st Zofii Bernatowicz i Akademickiego Chóru Akademii Medycznej pod kierunkiem adi Moniki Mielko oraz Chóru Archikatedry pod kierunkiem mgr Mirosława Ziomka zaowocowało wspaniałym efektem artystycznym, dostarczając październikowego wieczoru (4 X 2001) wielu podniosłych i wzruszających przeżyć. Sama autorka powyższej relacji, realizująca także partię organów i będąca główną .sprawczynią* tego koncertu, zamiast z dystansem śledzić partyturę i liczyć ewentualne pauzy przed swoim wejściem, ulegała momentami wzruszeniom, zwłaszcza w pięknych fragmentach partu chóralnych czy solowych. np w partii Piotra Apostoła - realizowanej przez niespotykanie liryczny baryton pana Jarosława Bręka (dyplomanta Akademu Muzycznej w Warszawie w klasie prof Jerzego Artysza). czy też rozmodlonej chrześcijanki Lygn - sopran spmto pani adi Iwony Sawulsklej z KUL Bardzo wyniośle i gniewnie zabrzmiał też bas pana Jerzego Ostapiuka - solisty Teatru Wielkiego w Warszawie, realizującego partię cesarza Nerona.

Szaleńczo krótki okres współpracy wszystkich wykonawców z Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Lubelskiej rodził pewne napięcia, ale wszyscy artyści wykazywali zrozumienie i starali się na bieżąco zharmonizować swoje emocje, by dzieło lo mogło .ujrzeć światła* estrady FL. notabene .dające po oczach* słuchaczom siedzącym w pierwszych rzędach sali koncertowej, zaś utrudniające pracę filharmoników mozolnie odczytujących drobniutką grafikę nutową (fatalne oświetlenie estrady) Całością dzieła pokierował prof. Lucjan Jaworski, dziaiąący jako dyrygent piętro niżej od sali FL, na scenie, a właściwie w kanale orkiestrowym nowego lokum Teatru Muzycznego w Lublinie

Prezentaqa przygotowywanego dużo wcześniej (od strony teoretycznej) oratonum Ouo va-dis? F. Nowowiejskiego zbiegła się w czasie z projekcją premierową filmu Jerzego Kawalerowicza Być może wzmogło to zainteresowanie melomanów dziełem muzycznym, powstałym na bazie powieści Henryka Sienkiewicza, a być może zobojętniło wrażliwość na muzykę Faktem jednak jest. że kilkadziesiąt osób me dostało s«ę na koncert z braku miejsc

Dodatkowym wydarzeniem opisanego wieczoru była obecność na koncercie, szczerze wzruszonego dziełem ojca. najmłodszego z synów kompozytora - Jana Nowowiejskiego, również muzyka i koncertującego organisty, absolwenta Akademii Muzycznej, honorowego Prezesa Towarzystwa Muzycznego im. Feliksa Nowowiejskiego w Poznaniu, który wraz z małżonką przybył na zaproszenie Instytutu Muzyki do naszego miasta.

Ponadczasowe przesianie dotyczące tryumfu wartości duchowych nad przemocą fizyczną, zawarte w dziele Ouo vadis polskiego noblisty z 1905 roku. przekazywane i przypominane kolejnym pokoleniom przez twórców wspaniałych dzieł literackich, muzycznych, plastycznych, teatralnych czy filmowych uaktualniło się w sposób niewiarygodny na naszych oczach Niepokój Piotra Apostoła - głównego bohatera dramatu - o swoich podopiecznych, walka wewnętrzna przed decyzją powrotu do Rzymu, jednoznaczną z wyrokiem skazującym i jego krótki dialog z objawiającym się Chrystusem skłaniają nas. odbiorców, do refleksji nad wartościami i sensem życia współczesnego człowieka Rozważania te lepiej ukierunkują specjaliści - filozofowie Jednak my -artyści muzycy - dokładamy wszelkich starań, by poruszyć najgłębsze zakamarki serca każdego człowieka naszych dramatycznych czasów przełomu wieków i tysiącleci, by wynikające z treśa dramatu pytanie Zastanów się. dokąd zmierzasz człowieku XXI wieku?, me pozostało medialną retoryką

Za pomoc w realizacji wielkiego przedsięwzięcia filozoficzno-muzycznego należą się ogromne podziękowania władzom naszej Uczelni w osobach JM rektora prof dr. hab Mariana Harasimiuka i prorektora - prof dr hab Jana Pomorskiego oraz dla dziekana Wydziału Artystycznego prof Grzegorza Mazurka, dyrektora festrwalu - dr Dobrostawa Bagińskiego, dyrektor Filharmonii Lubelskiej - pani Teresy Księskiej-Falger. Serdecznie dziękuję wszystkim artystom - wykonawcom oratorium F. Nowowiejskiego, a zwłaszcza kolegom - pracownikom Instytutu Muzyki, którzy całkowicie bezinteresownie pracowali nad przygotowaniem tego wspaniałego dzieła Dziękuję pracownikom Zakładu Histoni Starożytnej Wydziału Humanistycznego i studen-tom-pretonanom. którzy przyczynili się do publikacji w gmachu Frfharmonii Lubelskiej dzieła muzycznego Ouo vadis? podczas Festiwalu Nauki 2001 w Lublinie.

Gabriela Klauza

numer 8, 2001