3014255616

16 ARTYKUŁY

podczas eksplozji prochów w baszcie Prochowej i wówczas zdecydowano, żeby przenieść Bibliotekę Gdańską do tego kościoła. Nawę podzielono na dwa poziomy i dostosowano do magazynowania książek i potrzeb czytelniczych. Otwarcie Biblioteki w nowej siedzibie nastąpiło, po pracach remontowych i adaptacyjnych, 3.10.1821 r. Tym samym dokonało się ostateczne oddzielenie Biblioteki od Gimnazjum Akademickiego, które w nowych warunkach politycznych zostało zlikwidowane w 1817 r. Nowe pomieszczenie szybko okazało się ciasne dla 40 000 tomów, a brak ogrzewania powodował zawilgocenie książek i utrudniał korzystanie ze zbiorów. Dlatego podejmowane były próby zmiany tej sytuacji¹⁰.

W sierpniu 1900 r. zapadła decyzja o budowie biblioteki na terenie pofortyfikacyjnym przy ul. Wałowej. Prace budowlane rozpoczęto w 1903 r. a w końcu roku następnego budynek był gotowy. Nowy gmach biblioteczny, zaprojektowany przez Karola Kleefelda, utrzymany był w stylu neogotyckim i mieścił; magazyn na 250 000 tomów, czytelnię, salę katalogową, wypożyczalnie i pracownie. Zewnętrzne ściany zostały ozdobione herbami gdańszczan zasłużonych dla Biblioteki. Koszt inwestycji wyniósł 275 000 marek. Zgodnie z zasadami budownictwa bibliotecznego zarezerwowano na rozbudowę tereny przylegające do budynku wzdłuż ulic Wałowej i Łagiewniki. Budynek ten przetrwał lata wojny i służy nadal Bibliotece¹¹.

Szybki wzrost zbiorów po 1945 r. a także poszerzenie zadań i funkcji Biblioteki sprawiły, że pomieszczenia te okazały się szczupłe i niewystarczające. W 1964 r. rozpoczęto starania o rozbudowę, a prace budowlane podjęto w 1968 r. Inwestycja ta ciągnęła się do listopada 1975 r. Wzniesiony wówczas został budynek o kubaturze 8380 m³ i powierzchni 2324 m², w którym znalazły pomieszczenie: magazyn zbiorów specjalnych na 100 000 tomów, czytelnia ogólna, wypożyczalnia, pracownie introligatorsko-konserwatorska i repro-graficzna, sala konferencyjna, pracownie działów gromadzenia, opracowania, czasopism, zbiorów specjalnych, lokale dla administracji, księgowości i pracownia komputerowa. W części parterowej starego gmachu powstał obszerny hol, wykorzystywany jako sala wystawowa, ponadto szatnia i centrala telefoniczna ¹². Drugi etap rozbudowy przewidywał wzniesienie magazynu książek przy ul. Wałowej. Dotąd jednak nie został on zrealizowany.

„O FUNDUSZACH I ŚRODKACH UTRZYMYWANIA SIĘ”

Lelewel mocno akcentował w opisie biblioteki informację o jej sytuacji finansowej: „Biblioteka, która ma być wielką, ma być równie dostatnim opatrzona funduszem Zaznaczał przy tym, że ma on służyć pomnażaniu zbiorów: „Gdyby biblioteka nie wzrastała, corazby mniej użyteczną się stawała (...)”¹³. Biblioteka Gdańska aż do końca 1954 r. była utrzymywana z kasy

¹⁰    M. Pelczar O Bibliotece_ Gdańsk 1991 a. 11.

¹¹    O. Gunthcr, K. Klecfcld: Die Danziger Stodthihbothek. Ihrc Entwicklung und ihr Ncubau. Danzig 1905 ł 19-27.

¹²    Z> Nowak: Sprawozdanie z działalności Biblioteki Gdańskiej PAN w latach 1975-1991. ..Libri Gedanenses" 1975/1992 L 10i 174. ¹⁵ J. Lelewel: Bih ling rocznych ksiąg., (por. przyp. 1), L 2 ł 326-327.