3110398481

Wprowadzenie

Profesor Tadeusz Aleksander w swoim podręczniku do andragogiki¹, prezentację dziejów oświaty dorosłych rozpoczyna od przedstawienia jej prekursorów - ludzi, którzy wyprzedzili swoją epokę, zapowiadając nowe idee edukacyjne i kierunki przemian w oświacie dorosłych. Niejednokrotnie ich sposób myślenia i działania byl niezrozumiały dla współczesnych im myślicieli i działaczy oświatowych. Prowadzili swoją działalność naukową, publicystyczną, reformatorską w osamotnieniu, zauważeni i docenieni wiele lat później, kiedy w oświacie dokonały się zapowiedziane i rozpoczęte przez nich zmiany.

Niniejszy numer „Edukacji Dorosłych” poświęcamy właśnie takim postaciom polskiej, ale także zagranicznej edukacji dorosłych. Tym samym niejako „powracamy do korzeni” andragogiki. pojmowanej jako teoria edukacji dorosłych. Ponieważ jej funkcjonowanie jako samodzielnej dyscypliny naukowej nie ma w Polsce zbyt długiej historii², tym bardziej istotne wydaje się poszukiwanie i docieranie do źródeł myśli andragogicznej. Autorzy prezentują kilka portretów pionierek i pionierów andragogiki - Jadwigi Dziubińskiej, Joanny Landy-Tołwińskiej, Marii Gomólińskiej, Zofii Solarzowej, Janiny Tumińskiej. Jadwigi Nowak, Konrada Prószyńskiego, Adama Mickiewicza (tym razem w roli nauczyciela) oraz ich wkład w rozwój dyscypliny. W numerze obecni są także (znani i nieznani szerszemu kręgowi czytelników) zagraniczni prekursorzy andragogiki - Jan Amos Komeński, Paul Honingsheim oraz Wilhelm Flitner. Czytelników zainteresuje zapewne także próba włączenia Bogdana Suchodolskiego w krąg twórców współczesnej myśli andragogicznej, podjęta przez Łukasza Michalskiego.

Szczególną uwagę, w kontekście sporów o potrzebę pisania podręczników akademickich, pragnę zwrócić na rozważania związane z publikacją uznawaną za pierwszy podręcznik do andragogiki pt. „Praca oświatowa. Jej zadania, metody, organizacja” (Kraków 1913), którego autorkami były tak znamienite postaci polskiej oświaty jak: Helena Radlińska, Zofia Daszyńska-Golińska, Władysława Weychert-Szymanowska, Zofia Kruszewska, Maria Orsetti, Jadwiga Dziubińska. Autorka tekstu, Agnieszka Stopińska-Pająk, przypomina i wydobywa z niepamięci ich dokonania i rolę w rozwoju polskiej myśli andragogicznej.

Nie wątpię, że artykuły opublikowane w tym numerze „Edukacji Dorosłych” będą lekturą nie tylko interesującą, ale także odkrywającą nieznaną czytelnikom historię tworzenia się andragogiki.

1

   T. Aleksander, Andragogika. Podręcznik Akademicki, Wydawnictwo Naukowe ITE-PIB, Ra-dom-Kraków 2009.

2

   Dokładnie na ten temat pisała Agnieszka Stopińska - Pająk w swojej pracy pt. Andragogika w Drugiej Rzeczypospolitej: warunki rozwoju, problematyka, koncepcje, wydanej w 1994 roku przez Uniwersytet Śląski.