3132015346

Emerson przemierzał Amerykę wykładając w objazdowych liceach (lyceum Circuit).³⁹ W 1842 roku m in. Walt Whitman (1819-1892) uczestniczył w wykładzie Emersona, który później ukazał się w formie eseju Poeta (The Poet).⁴⁰ Whitmana także interesowała oratoryka i współcześni mówcy, a zwłaszcza Ralph Wal do Emerson, Daniel Webster, Wendel Philips, Henry Clay, Edward Everest. Poeta pojawiał się także w nowojorskich sądach, aby słuchać przemów.⁴¹ Swój zachwyt dla mówców wyraził w Źdźbłach trawy (Leaves of Grass) :

„O radości mówcy!

Zaczerpnąć oddech, wydobyć z piersi i gardła dźwięczny glos.

Wyzwolić w ludziach złość, rozpacz, pożądanie,

Prowadzić Amerykę - uciszyć Amerykę potęgą języka.”⁴²

Whitman sam od młodości uwielbiał recytować. Mieszkając w Nowym Jorku, jeździł omnibusami po Broadwayu, rozmawiał z kierowcami i deklamował fragmenty dramatów Szekspira. Jako poeta uważał, że jego wiersze powinny być czytane w podobny sposób, w jaki się przemawia, z odpowiednią intonacją i skandowane.⁴³ Emerson i Whitman uosabiają typ relacji artysta i społeczeństwo, w którym pisarz jest

³⁹    Objazdowe licea zostały zapoczątkowane przez Josialfa Holbrook'a. który podróżował po Ameryce wykładając geologię i mineralogię. Z chwilą założenia przez James'a Redpatlfa centralnego Biura Liceum w Bostonie, w 1869 roku (Boston Lyceum Bureau) program liceów został poszerzony. Wykłady odbywały się w prywatnych instytucjach, a wykładowcami byli najwybitniejsi ludzie literatury , sztuki, nauki. W 1910 roku objazdowe liceum można było spotkać prawie w każdym zakątku Stanów Zjednoczonych. W czasach największego rozkwitu, w połowie lat dwudziestych, wykładowcy i artyści wystąpili w ponad 10.000 miejscowościach, a oglądała i słuchała ich w sumie czterdziesto-pięcio milionowa publiczność. W liceach występowały takie osobistości jak Horace Greeley, Wendel Philips, Mark Twain. Patrz: M. R o b b, Orał Interpretation of Literaturę in American Colleges and Universities, The H. W. Wilson Company, New York. 1941, s. 129.

Drugim ważnym ntchem edukacyjno-roziywkowym był ruch Chautauąua. Jego nazwa pochodzi od jeziora nad którym w 1872 roku w Fair Point, w stanie Nowy York, biskup John Heyl Vincent założył Niedzielne Stowarzyszenie Nauczycieli (Sunday School Teachers Assembly). Początkowym zadaniem obozowych spotkań było studiowanie Biblii. Program ten został rozszerzony, obejmując wykłady, zajęcia muzyczne, głośne czytanie, żeglowanie po jeziorze, pływanie, gry na świeżym powietrzu. W ten sposób został zapoczątkowany amerykański ruch łączący ze sobą religię. edukację i rekreację. Idea spotkań Chautauąua szybko rozprzestrzeniła się i nabrała popularności. Patrz. M. R o b b. Orał Interpretation of Literaturę in American College and Universities... s.130-131. Por. Ch. C a n n i n g. "Wliat was Chautauąua?” The University of Iowa Libraries. 2004, s.2. Tryb dostępu: http://sdrc.lib.uiowa.edu/traveling-culture/essay.htm. Data dostępu: 29 stycznia 2007 r.

⁴⁰    J. S. R u b i n, Songs of Ourselves. The Uses of Poetry in America, Tire Bclknap Press of Harrard Univcrsity Press. Cambridge. Massachusetts. 2007, s. 20.

⁴¹    R .C. P o o 1 e y, ed., The United States in Literaturę, Scott. Foresman and Company. Chicago, 1963, s.335-336.

⁴²    “O the orator s joys!

To inflate the chest. to roli the tender of the voice out fonu the ribs and throat.

To make the people ragę. weep. desire. with yourself.

To lead America - to ąuell America with a great tongue"

W. W h i t m a n. Leaves of Grass, The Modem Library. Random House. Inc., New York. wg. wydania z roku 1891-2. [Book V] "Calamus: A Song of Joys”, s.146. Tłum. A.G.

⁴³    R. C. P o o 1 e y, ed., The United States in Literaturę..., op. cit., s.336.

18