3179027441

Prelekcja

15 stycznia 2002 IX

GENETYKA MEDYCZNA CZ. II

GRUPY KRWI

Pojęcie grup krwi opisuje zróżnicowanie krwi ludzi związane z obecnością u każdego człowieka charakterystycznych białek, zwanych antygenami, którym mogą odpowiadać swoiste przeciwciała. Antygeny znajdują się na powierzchni krwinek czerwonych człowieka, przeciwciała natomiast może zawierać surowica krwi, a w większości przypadków także wydzieliny i płyny ustrojowe. Kontakt antygenu z odpowiadającym mu przeciwciałem wywołuje aglutynację — zlepianie się krwinek zawierających antygen, stąd też antygeny nazywa się czasem aglutynogenami, zaś przeciwciała — aglutyninami.

Podstawowym układem grupowym knvi człowieka jest układ ABO, związany z występowaniem lub brakiem na powierzchni erytrocytów antygenów grupowych A i B, którym odpowiadają obecne w surowicy przeciwciała a (anty-A) i II (anty-B).

Na b\onie erytrocytu znajduje się przeciętnie ok. 1 min antygenów ukkadu ABO, \atwo dostępnych dla przeciwcia\ ze względu na swoje zewnętrzkomórkowe po\oŻenie. Towarzyszą im z regufy antygeny uk\adu Rh, umieszczone Śródb\onowo, a co za tym idzie — dla przeciwcia\ nieco trudniej dostępne.

PRZECIWCIAŁA NATURALNE I ODPORNOŚCIOWE. AGLUTYNACJA

Układ ABO został wykryty przez Landsteinera w 1901 r. Ten sam uczony stwierdził, że przeciwciała naturalne z klasy IgM (izoprzeciwciała) w przeciwieństwie do przeciwciał IgG (odpornościowych) powstają bez uprzedniego kontaktu z antygenem. Okazuje się, że jest tak w istocie. Przeciwciała naturalne wytwarzane są w ustroju ludzkim już po urodzeniu. W początkowym okresie życia (3-6 miesiąc) jest ich jeszcze za mało, aby mogły aglutynować obce erytrocyty, jednak ich stężenie szybko wzrasta i między 5. a 10. rokiem życia osiąga swój maksymalny poziom. W późniejszym wieku zaczyna powoli się zmniejszać i u ludzi starszych ponownie spada na tyle, że aglutynacja jest znacznie ograniczona.

Różnice między przeciwciałami naturalnymi i odpornościowymi wynikają z ich odmiennej budowy. Wykryto, że na błonie erytrocytu występują reszty kwasu sjalowego, nadające mu pewien elektryczny ładunek ujemny. W środowisku elektrolitu (np. 0,9 % NaCl) erytrocyt przyciąga zatem kationy, wytwarzając wokół siebie otoczkę o dodatnim potencjale. Obecność takich otoczek o jednoimiennym ładunku elektrycznym powoduje, że erytrocyty są od siebie oddalone o około 25 nm.

Miejsca wiążące antygen przeciwciał naturalnych z klasy IgM są od siebie oddalone o ok. 30 nm, co sprawia, że po ich zetknięciu z odpowiednim antygenem reakcja aglutynacji następuje bardzo łatwo. Przeciwciała naturalne nazywa się więc często aglutyninami kompletnymi.

Zasięg ramion przeciwciał odpornościowych z klasy IgG wynosi z kolei ok. 14 nm, co

powoduje, że w standardowych warunkach reakcja aglutynacji zachodzi znacznie trudniej.

7

Pobrano z: www.med-news.pl