Ze względu na sposób urabiania skały na dnie otworu wiercenia dzieli się na :
• udarowe- skała kruszona jest przez udar spadającego narzędzia (dłuta),
• obrotowe- obracające się na dnie otworu narzędzie wiercące (świder lub koronka wiertnicza) kruszy, skrawa lub ściera skałę.
Do wierceń obrotowych zalicza się również tzw. wiercenia okrętne albo ręczne obrotowe, stosowane do wykonywania płytkich otworów (do 60 m) w skałach miękkich i sypkich (gliny, iły, żwiry i piaski).
Zwierciny mogą być usuwane z dna otworu za pomocą łyżki lub za pomocą płuczki wiertniczej. Łyżkę stanowi rura stalowa zakończona od dołu zaworem klapowym lub kulkowym. Opuszczona na dno otworu napełnia się zwiercinami, po czym zostaje wyciągnięta na powierzchnię ziemi i opróżniona. Płuczkę wiertniczą stanowi woda czysta lub zmieszana z pewną ilością iłu (płuczka iłowa). Specjalna pompa przetłacza płuczkę przez przewód wiertniczy (będący jednocześnie przewodem płuczkowym) i przez otwory w narzędziu urabiającym dna otworu, skąd wypływa na powierzchnię unosząc ze sobą zwierciny. Ściany otworu zabezpiecza się przez zarurowanie.
Wiercenia okrętne zalicza się do najprostszych z uwagi na stosowany sprzęt i sposoby wykonania. Stosuje się je powszechnie w badaniach geologicznych, pracach poszukiwawczo- rozpoznawczych złóż glin ceramicznych, piasków i żwirów, dla potrzeb budownictwa oraz przy wierceniu studzien.
Urządzenie do wiercenia okrętnego składa się trójnoga, kołowrotu ręcznego, świdra oraz przewodu wiertniczego skręconego ze stalowych żerdzi wiertniczych.
Przewód stalowy podnosi się (wyciąga) lub opuszcza za pomocą kołowrotu i liny przerzuconej przez krążek zawieszony pod szczytem trójnoga. Narzędziem urabiającym jest świder, którego dobór zależy od rodzaju przewiercanych skał. Do skał spoistych (gliny, piaski gliniaste, iły) używa się świdrów spiralnych, do skał sypkich i mało spoistych (piaski, mułki) świdrów rurowych.
W zawodnionych piaskach lub żwirach stosuje się zwyczajne łyżki wiertnicze. Urobioną skałę usuwa się przez wyciąganie przewodu wiertniczego świdrem. Wierci się obracając przewód wiertniczy siłą dwóch lub czterech ludzi. W celu niedopuszczenia do zaklinowania świdra, co kilka obrotów przewód podciąga się nieco w górę. Próbki przewiercanych skał uzyskuje się wprost ze świdra.
Wiercenia udarowe. Stosuje się je w skałach twardych i zwięzłych (piaskowce, łupki, wapienie), głównie przy wierceniu studni głębinowych, rzadziej przy prowadzeniu robót poszukiwawczych.
3