3184151688

albo też instruuje o sposobie posługiwania się danymi środkami czy formami, gwarantując w zbliżonych warunkach prawdopodobieństwo owocności.

Problematyka rozwoju człowieka dorosłego i jego kompetencji edukacyjnych długo torowała sobie drogę do uznania jej za tak samo ważną, jak edukacja dzieci i młodzieży. Wyróżnić można trzy podstawowe perspektywy postrzegania dorosłości jako kategorii pedagogicznej. Pierwsza z nich wiązała się z negowaniem możliwości rozwoju człowieka dorosłego, przede wszystkim ograniczała w zasadniczy sposób możliwości jego uczenia się. Druga perspektywa poszerzała możliwości uczenia się człowieka poza okresem dziecięctwa i młodości. Dorosłość postrzegana była jednak za okres w życiu człowieka nieulegający dość znacznym zmianom. W kolejnej perspektywie dzieli się dorosłość na różne stadia czy fazy. Zwraca się uwagę na rozwój różnych cech osobowości człowieka dorosłego.

Szczególną rolę w kreowaniu poglądów o możliwościach rozwoju człowieka dorosłego wywarła koncepcja W. Jamesa, stwierdził, że wyłączywszy sprawy własnego zawodu, jedynymi ideami, które w praktyce ludzie posiadają w swoim życiu, są te, które nabyli przed 25 rokiem życia. Nie mogą oni nauczyć się niczego nowego. Bezinteresowna ciekawość należy u nich do przeszłości, umysłem ich rządzi nawyk i rutyna, a zdolność przyswajania sobie nowych doświadczeń minęła¹.

Pojęcie wieku nierozerwalnie łączy się z procesem starzenia się. Ewa Łuczak napisała, że w opinii pesymisty proces starzenia się człowieka zostaje zainicjowany niemal natychmiast po zapłodnieniu, "czyli część naszego ciała zaczyna umierać na długo przed naszym urodzeniem", dla innych proces ten zaczyna się z chwilą dojrzewania. Zwraca się także uwagę, że "starzejemy się starzeniem innych, zwłaszcza naszych dzieci i wnuków", a także " przedwcześnie przyjmowanymi na siebie dorosłymi rolami, które sprawiają, że akceleracji ulega nasze dojrzewanie, co także przyśpiesza nasze zbliżenie się do starości².

Badając możliwości uczenia się dorosłych analfabetów o małej inteligencji stwierdzamy, że robią to oni szybciej aniżeli by to czynili będąc w wieku dziesięciu do dwunastu lat. Z klei wyniki badań nad uczeniem się języka esperanto wykazały, że w wieku pomiędzy 20 a 40 rokiem życia można osiągnąć lepsze wyniki niż w wieku 8-12 lat przy tych samych uzdolnieniach i w tym samym okresie nauki. Przyczyn zmniejszania się zdolności uczenia się nie należy więc szukać wyłącznie w samym wieku, a przede wszystkim w ogólnym stanie zdrowia i energii, które z biegiem lat stopniowo pogarszają się, w zaniku zainteresowań do nauki, a w przede wszystkim w braku sprawności do ćwiczenia

7

1

   W. Jamek, Zasady psychologii 1993 r.

2

   E. Łuczak, Czterdzieści lat. Res Publica 1995, nr.l