3329132885

Marek Bodziany

z tym armię należy rozpatrywać w kilku perspektywach. Pierwsza określa armię jako grupę społeczną, druga jako instytucję, trzecia jako makro i mikrostrukturę, czwarta opisuje ją jako instytucję totalną wykreowaną przez Ervinga Goffmana, czyli instytucję o specyficznej zuniformizowanej kulturze, hermetycznej na zmiany w strukturze, systemie władzy opartym na systemie kar i wyróżnień usankcjonowanych w regulaminach i wewnętrznych przepisach.

Dokonując charakterystyki armii przez pryzmat grupy społecznej, należy ją widzieć, jako: (...) zbiorowość, która przez określone środki identyfikacji, tj. mundur, regulamin, hierarchię, zwyczaje i obyczaje, odróżnia się od innych grup społecznych²¹. Nawiązując do definicji grupy zaproponowanej przez Samuela W. Smalla, w której czytamy, że jest to wszelki zbiór osób, który możemy ujmować jako całość ze względu na jakiekolwiek godne uwagi stosunki zachodzące pomiędzy jej członkami²⁸, stwierdzamy, że armia stanowi zbiór osób uwikłanych interakcjami społecznymi zogniskowanymi we wspólnych celach. Rozpatrując armię w kategoriach grupy społecznej, należy wskazać na dwa kierunki rozważań opierające się na liczebności grupy społecznej. Rozumiana w kontekście całościowym, jest określana jako wielka grupa społeczna, natomiast w skali jednostki wojskowej, określana jest jako mała grupa społeczna. Armia może być również utożsamiana z grupą zawodową, natomiast w związku ze specyfiką specjalności wojskowych i wykonywanych zadań, ulega dekompozycji na mniejsze subgrupy zawodowe, charakteryzujące się pewną odrębnością.

Charakteryzując armię z perspektywy instytucjonalnej, należy ją definiować jako instytucję, która otrzymała od społeczeństwa uprawnienia do zapewnienia szeroko pojmowanego ładu społecznego i bezpieczeństwa narodowego²⁹. Należy pamiętać, że instytucjonalny charakter armii związany jest z wypełnianymi przez nią funkcjami na rzecz innych zbiorowości społecznych, tj.: narodu, państwa, organizacji społecznych, klas i warstw społecznych oraz poszczególnych grup zawodowych³⁰. Funkcje te nie są bynajmniej jednostronne, posiadają charakter wielostronny, czyli polegają na wzajemnej współpracy armii z innymi elementami struktury państwowej. Instytucjonalny wymiar armii opiera się głównie na jej fundamentalnych zadaniach, mianowicie na zapewnieniu bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego państwu poprzez utrzymywanie w gotowości do działań zarówno jednostek przewidzianych do prowadzenia działań zbrojnych i ich szkolenie, jak

²⁷    O. Nowaczyk, Konstruowanie ładu społecznego przez wojsko jako determinanta bezpieczeństwa narodowego, [w:] Bezpieczeństwo narodowe a grupy dyspozycyjne, J. Maciejewski, O. Nowaczyk, (red.), Wyd. UWroc., Wrocław 2005, s. 182.

²⁸    B. Szacka, Wprowadzenie do socjologii. Oficyna Naukowa, Warszawa 2003, s. 184.

²⁹    Por. J. Szczepański, Elementarne pojęcia socjologii, PWN, Warszawa 1970, s. 131 - 132.

³⁰    O. Nowaczyk, op. cit., s. 182.