0010201

Pr.

( 166 >

Pr.

Bog«i , służąc mu w nowości ducha u nie w starości liiery .(Isajae. Cap.65 f PRZYPOWIEŚĆ, Parabola. Słono to w łacińskim języku pochodzi od greckiego, używa się we wielorakim sensie w piśmie świętem. 1) za porównanie , które okazuje stosunek między sobą dw’óeh rzeczy. Sieniin diebus Noe, ita erit adeentus filii hominis. 2) za wszelki wyraz ciemny i pod postacią, Edissere nobis parabolom islam, mówili apostołowie do Chrystusa. 3) Za przypowieść istotną czyli parabolę i porównanie , które się czyni między dwiema rzeczami różnemi. Locutus est ei multa in pa-rabolis. Chrystus mawiał prawie zawsze do ludu w przypowieściach i mówieniu pod postacią, już to dla stósowania się do sposobu mówienia wschodnich ludów, którzy zwykli byli mówić takowem sposobem, już dla dopełnienia proroctwa Izajasza, który powiedział, iż lud ów będzie widział a nie pozna, będzie słuchał a nie zrozumie, i trwać będzie w swej zatwardziałości, w pośród objaśnień i nauk, które miał odbierać. Prorocy podobnie używali takowego sposobu mówienia w przypowieściach , dla tern lepszego wrażenia w umysł xiąźętom i panom tych pogrożek lub obietnic, które im czynili. Natan gromi Dawida o jego występek', pod przypowieścią bogacza, który wydarł owieczkę jedyną ubogiemu. Prorocy wyrzucali na oczy częstokroć wiarołom-stwa Jerozolimy, pod przypowieścią nierządnej niewiasty. Opisują oni gwałtowności nieprzyjacielskich narodów Izraelitom pod wyobrażeniem jakiego zwierza srogiego. 4) Przypowieść bierze się także za allegoryą: Dicebal autem ad inailatos parabolom , przypowieść ta, nie jest co innego jak tylko przykład, wzięty z tego co się wydarza pomiędzy ludźmi. 5) za zdanie czyli sentencją. Locu-lus est tria millia parabolarum. Salomon ułożył trzy tysiące przypowieści. 6) tudzież za proroctwo. As-sumpta parabola sita , Balaam zaczął prorokować. — Bierze się niekiedy w znaczeniu pogardy, Bóg zagraża ludowi swemu, iż poda go na przypowieść i na bajkę u narodów, tradere in parabolom. Nakoniec znaczy rozmowę oziębłą, ciemną i nie-roającą związku. Numtpdd non per parabolom loquitur istc? Nie sąż to baśnie, co on nam opowiada? (Rzccli. Cap. 20.)

PRZYSŁOWIE. Proaerbiufn■ To słowo znaczy 1) Zdanie powszechne i pospolicie używane. Contigit tis illud veri proeerbii. To co się mówi powszechnie za przysłowie, wydarzyło się im.—

2)    Pieśń. Idcirco dicitur in prouer-bio, i przeto się rbówi w przysłowiu Fenilc in Ilesebon. Te słowa wyjęte są z pieśni ułożonej na zwycięztwo, które król Selian odniósł nad Moabi-tami, i temi słowy Amorei zachęcali się nawzajem do wnijścia do Ezebon, które miało być ich stołccznóm miastem.

3)    Za żart, pośmiewisko, Erit Israel in prtmerbium, et in fabulam cunetis populis. 4) Za ciemne, zawiłe zdanie. Oceniła proacrbiorum exqnirel. Mądrość zatrudni się przenikaniem sekretu przypowieści. 5) Przypowieść, mowę pod postacią, pod którą wystawia

Pr.

( 167 )

Pr.

się prawda. Iloc prouerbium dixil cis Jesus. Jezus powiedział im tę przypowieść. Joan. Cap. 10.

Przysłowia Salomona Prouerbia, nazwisko które się daje jednej księdze tego króla, umieszczonej w piśmie.— On sam naucza nas, iż to jest owoc jego głębszego rozmyślania, i znamienitszej mądrości. Cum esset sapien-tissimus Ecc/esiasłes, docuit popu/um.. et i/westiganś docuit parabolas. Znajdują się w tćj księdze ustawy pożycia dla wszystkich stanów. Salomon szczególniej miał na uwadze oświecenie młodzieży, wzbudzenie w nich smaku do cnoty i obrzydliwości do występku.— Ten król ułożył przysłowiów więcej nad trzy tysiące. Locutus est <]tmque Salomon tria tnillia parabolas, z których nam niepozoslają jak tylko te, które składają księgę przysłowiów.— Nierówność stylu, i różnica rozkładu j które się wydają w tym zbiorze, dały niektórym powód do mniemania, iż Salomon nic był ich sam autorem , ale że za staraniem tego monarchy zrobiono jego zebranie tego wszystkiego, co było piękniejsze, pod względem moralności w pisarzach jego narodu, i że Ezechiasz kazał przydać to co było napisane po Salomonie; ale te domysły dowolne, nie powinne przemagać nad zdaniem ojców, którzy przypisują całą tę księgę temu, którego nosi imię. To prawda, że sposób którym się wyraża pismo, mógłby wprawić w porozumienie, że Salomon nie pisał’ sam przez siebie tych przysłowiów, Locutus est, ale że były zebrane od tych, którzy byli na dworze jego, ł że te zbiory rozmaite ułożyły to dzieło , które mamy. Jest ono podzielone na 31 rozdziałów, z których pierwsze dziewięć, które mają za tytuł: Przypowieści Salomona, są napisane w kształcie rozmowy ciągłej, i mogą bydź uważane jako przedmowa całej księgi. Na początku dwudziestego piątego rozdziału czytamy: » Oto słowa , które były zebrane i u-»łożone od ludzi Ezechiasza, króla » Judy. u — W trzydziestym : » Roz-• mow y Agara syna Joaka. • A w trzydziestym pierwszym: * Rozmowa króla » Lamuela. • Te różne tytuły dowodzą , że to zebranie było uczyniono od różnych osób, co hynajmiej nie przeszkadza, iż by to nie było dziełem króla natchnionego od Ducha św., księga ta przysłowiów zawsze była uważana jako jedna z kanonicznych.

PRZYSPOSOBIENIE Jdoptio,

jest to czyn , przez który uznaje się kogo za syna lub córkę. Prócz przysposobienia cywilnego, jakie było owe Mojżesza i Estery; pierwsze uczynione przez córkę Faraona, drugie przez Mardochcusza ; często się czyni wzmianka w piśmie świętem o przysposobieniu duchownem, przez które Bóg bierze sobie ludzi za swe syny. Tak sobie przysposobił Izraelitów , przenosząc ich nad wszelkie inne narody, przybrawszy ich sobie za swój lud szczególniejszy. Filius mc-us primogenitus Israel. Ale to przysposobienie było tylko obrazem przysposobienia daleko właściwszego, przez które staliśmy się synami przysposo-bionemi Bogu , dziedzicami i współ-