0326

VI. 13. 14.

SALOMEA: ZIEMOWIT I.

309

ciństwa nie przekroczyła, i z tego powodu straży nad relikwiami i kosztownościami otrzymać nie mogła. A w takim razie wzmiankę z r. 1268 można będzie odnieść tylko do córki Konrada I. Sam fakt wstąpienia jej do klasztoru skalskiego nie może budzić jakichkolwiek wątpliwości; jasna bowiem rzecz, że tutaj pod opieką swojej siostry stryjecznej, założycielki klasztoru, mogła znaleść najodpowiedniejsze schronienie. Do tego dodać trzeba jeszcze uwagę, że w ten sposób tłomaczą się najłatwiej dalsze koleje życia Salomei Konradówny; inaczej bowiem, nie mogąc jej odszukać, choćby z pewnem prawdopodobieństwem, jako żony któregoś z książąt sąsiednich, ani też jako zakonnicy w którymkolwiek z innych klasztorów, musielibyśmy przypuścić, że wnet po r. 1238 umarła.

14. Ziemowit I.

Począwszy od r. 1228 występuje w licznych dokumentach Konrada I i innych wystawców syn jego imieniem Ziemowit. Wszędzie tam, gdzie wymieniony jest obok braci, następuje po Bolesławie i Kazimierzu (VI. 8. 10.). Tylko w trzech dokumentach z lat 1225 (1245), 1232 i 1233 ^Ł) wyprzedza Kazimierza; doku-menta te są jednak podrobione^{1 2}), w jedynym zaś autentycznym ³), w którym wymieniony został przed Kazimierzem, przyczyna przestawienia da się szczególnymi powodami usprawiedliwić⁴). Natomiast stale wyliczają go dokumenty przed Ziemomysłem⁵), z czego wynika, że był starszym jego bratem. W zabytkach rocznikar-skich i kronikarskich nie zawsze ten porządek starszeństwa ściśle jest przestrzegany; i tak: Kron. Wielk.⁶) wymienia go przed Kazimierzem, a Rocz. Franc. krak.⁷) i Chroń, princ. Pol.⁸) przed Kazimierzem, a nawet i Bolesławem; trafnie natomiast Rocz. Wielk.⁹) i Rocz. Małop. w kod. Szam. i Kurop.¹⁰) tudzież Rodow. książ. poi. ^u) i Geneal. Płoc.¹²) stawiają go po Bolesławie i Kazimierzu.

Sprawa ustalenia daty jego urodzin wiąże się najściślej z drugą: czy niniejszy Ziemowit może być uważany za osobę identyczną z Ziemowitem starszym, którego poprzednio jako innego syna Konrada wyosobniliśmy (VI. 9.). Do dowodów tamże przytoczonych przydajemy jeszcze następujące:

Najpóźniejszą datą urodzin Ziemowita starszego, jak się okazało, jest rok 1209. Ziemowit ów był zatem tylko o rok młodszy od Bolesława (VI. 8. 9.). Przyjmując, że Ziemowit, występujący od r. 1228, jest tą samą osobą, co Ziemowit starszy, nie potrafilibyśmy wyjaśnić pytania, dlaczego nie o wiele starszy odeń Bolesław już w r. 1230 otrzymuje samoistne rządy w Sandomierzu, a później w Sieradzu i na Mazowszu, a nawet młodszy odeń Kazimierz już od r. 1231 występuje jako książę kujawski, podczas gdy Ziemowit ani wtedy, ani długo jeszcze potem żadnej dzielnicy od ojca nie dostał. Dochował się nawet dokument Konrada z 2 lipca 1236 r.¹³), w którym tenże raz jeszcze potwierdza Bolesława w posiadaniu Mazowsza, a Kazimierza w posiadaniu Kujaw, i dokładnie granice obu dzielnic określa; Ziemowit znowu tu nie jest wcale uwzględniony. Ziemowit starszy miałby w r. 1230 i 1231 co najmniej 21 i 22, a w r. 1236 co najmniej 27 lat; przyczyna pominięcia nie dałaby się tedy żadną miarą wytłomaczyć zbyt młodym wiekiem, gdyż Bolesław, uzyskując księstwo w r. 1230, a Kazimierz w r. 1231, z pewnością jeszcze 24 lat życia nie liczyli; musielibyśmy się chyba uciec do nieprawdopodobnego przypuszczenia, że Konrad dla jakichś szczególnych powodów, n. p. niechęci, krzywdził Ziemowita, upośledzając go wobec jego prawie równych mu wiekiem braci, a mianowicie też nawet wobec brata młodszego. Do takiego przypuszczenia nie ma dostatecznej podstawy, owszem, częste świad-kowanie Ziemowita (jednego) do r. 1224, a potem (drugiego) od r. 1228 na dokumentach ojca świadczy, że przebywał on (oni) w najbliższem otoczeniu ojca, i że stosunek jego (ich) do niego był najlepszym. Wszystkie te wątpliwości usuną się, jeśli przyjmiemy, że Konrad miał dwu synów Ziemowitów, z których pierwszy umarł r. 1224 lub wnet potem, a drugi urodził się na krótko przed r. 1228, gdyż wtedy pominięcie Ziemowita młodszego przy podziale dzielnic w latach 1230, 1231 i 1236 da się zupełnie wytłomaczyć jego niedojrzałym wiekiem.

1

K o d. d y p 1. M a I o p. II. nr. 402. 408. 427. — 2) Por. wyżej str. 291. — 3) K o d. d y p 1. P o 1. I. nr. 32. — 4) p₀r. wyżej str.

2

292. — ») Kod. dypl. Pol. I. nr. 20; II. nr. 27; Kod. dypl. Mazow. nr. 11. 13. 14. 15. 179; Philippi, Preuss. Ukdbuch

3

nr. 75. 126. — 6) Mon. Pol. II. 573. — 7) Ibid. III. 47. — 8) Ibid. III. 541. — 9) Ibid. III. 13. — 10) Ibid. III. 172—174. —

4

U) Ibid. III. 283. - 12) Ibid. V. 994. — 13) Kod. dypl. Pol. II. nr. 20.