Luartości. Pozorny kanon tuiedzy szkolnej i lansowana stosunkowo duża swoboda programowa prowadzą do obniżenia poziomu kształcenia. Szkoła przestaje być miejscem nauki, jest coraz bardziej - jak ostatnio się określa -testocentryczna. Testomania nierzadko przybiera formy bliskie konkursom audiotele itp. Deklaratywne i administracyjno-testowe traktowanie spraw kultury, wartości i edukacji sprawia, że coraz słabiej wypełniane są funkcje wychowawcze.
Zdawkowo i okazjonalnie podejmowane są zagadnienia dotyczące różnych kultur, różnych narodów i społeczności żyjących w Polsce, w Europie i na świecie. Niewiele uwagi poświęca się problemom współczesnego świata biedzie, narastającemu konfliktowi religijnemu, terroryzmowi, bezwzględnej dominacji lobby finansowego i lobby zbrojeniowego, odradzającym się nacjonalizmom i szowinizmom, nietolerancji. Każdy z tych problemów obfituje w konflikty w sferze wartości. W edukacji szkolnej nierzadko trudno odczytać relacje: „kultura i związane z nią problemy -wartości - treści edukacyjne".
Powszechna edukacja (w szkole podstawowej i gimnazjalnej, a dla większości absolwentów gimnazjów także w szkole licealnej) wydaje się tracić z pola widzenia wartości związane z etosem pracy, ze społecznym zaangażowaniem, niewiele wnosi do przygotowania młodych do współtworzenia społeczeństwa obywatelskiego. Powstała sytuacja, w której suwerenem jest społeczeństwo. Edukacja powinna służyć społeczeństwu, oferować światy wartości, przemyślane i potrzebne społecznie treści kształcenia, współuczestniczyć w kształtowaniu postaw życiowych, przygotowywać do udziału w rozumnym współrządzeniu. Trudno uznać, że edukacja te powinności z powodzeniem spełnia, a przynajmniej stara się je spełniać. Zamiast edukacji krytyczno-kreatywnej i opartej na fundamencie wspólnych wartości uniwersalnych zbyt często mamy do czynienia z powierzchownym i formalistycznym traktowaniem kształcenia i wychowania. Przykłady pozytywne, których przecież nie brakuje w całym systemie szkolnym, nie powinny uspokajać - za dużo jest przykładów negatywnych.
© Autor/Autorzy © Studia Kulturowo-Edukacyjne 2013 Tom VIII Numer 1 11