3434597385

395

Paweł Czarnecki

1966], pedagogikę turystyki [Matuszyk, 2008], a nawet pedagogikę muzealną.

Pedagogika społeczna, jak zresztą inne dziedziny pedagogiki, nie jest dyscypliną samodzielną w tym sensie, że w znacznej części opiera się na ustaleniach innych nauk, przede wszystkim psychologii i socjologii, lecz także innych nauk społeczno - humanistycznych, a nawet biologicznych. Oznacza to także, że badania prowadzone w ramach pedagogiki społecznej wymagają często współpracy specjalistów różnych dziedzin. Nie wszystkie dziedziny psychologii czy socjologii mają dla pedagogiki społecznej jednakowe znaczenie. Dla przykładu, psychoanaliza wydaje się niewiele wnosić do współczesnych dyskusji pedagogicznych, gdy tymczasem psychologia społeczna dostarcza obserwacji i uogólnień, które bezpośrednio dają się zastosować w procesie wychowania. Dzieje się tak dlatego, że psychologia społeczna również zajmuje się badaniem zachowania jednostek w kontaktach społecznych, stawia sobie jednakże wyłącznie cele teoretyczne, nie podejmując badań nad metodami zmieniania tych zachowań w pożądanym kierunku. „Psycholog społeczny - pisze E. Aronson - bada sytuacje społeczne, które wpływają na zachowanie się ludzi" [Aronson, 1997: 23]. Wprawdzie również odkrycia i teorie psychologii społecznej znajdują zastosowanie praktyczne, pod tym względem jednak dyscyplina ta nie różni się od wszelkich innych dziedzin nauki, które również, w przeciwieństwie do pedagogiki, nie czynią metod wpływania na zachowania jednostek przedmiotem swego zainteresowania. Do problemów psychologii społecznej należy m. in. kwestia wyobrażeń, oczekiwań i emocji powstających w kontaktach społecznych, kwestia zachowania jednostki w otoczeniu innych jednostek [agresja, konformizm, zaufanie itp), kwestia zachowania większych grup społecznych, wpływ środków masowego przekazu na zachowania społeczne, powstawanie i rola stereotypów itd.

Ponadto pedagogika społeczna opiera się na określonych założeniach dotyczących społecznej natury człowieka, których nie jest w stanie uzasadnić metodami empirycznymi. Założenia te należą do sfery filozofii, w której pozostają przedmiotem nieustannych sporów, toteż możliwa jest

Społeczeństwo i Edukacja - Międzynarodowe Studia Humanistyczne Nr 1/2012