3434597378

407

Paweł Czarnecki

wieloznaczne, by możliwe było sformułowanie jego ścisłej definicji. Na rozwój jednostki wpływa wszak nie tylko jej najbliższe otoczenie, lecz także kultura danego społeczeństwa, poziom rozwoju techniki w danym momencie czasowym (upowszechnienie się Internetu sprawiło, że wychowanie przebiega obecnie w całkowicie odmiennych warunkach niż jeszcze dwie dekady temu), sytuacja polityczno - ekonomiczna w kraju (np. poziom bezrobocia wśród młodzieży) itd.

Szczególne znaczenie w pedagogice społecznej ma pojęcie rodziny. Rodzina stanowi najbliższe otoczenie człowieka, toteż odgrywa ona decydującą rolę w procesie wychowawczym. To właśnie rodzina wprowadza dziecko w świat więzi społecznych, uczy nawiązywania bliskich kontaktów, przekazuje podstawowe wiadomości dotyczące świata społecznego, wreszcie stanowi rodzaj łącznika pomiędzy dzieckiem a światem dorosłych. Żadna placówka wychowawcza nie jest w stanie zastąpić wychowawczej funkcji rodziny, a pedagogika społeczna może co najwyżej poszukiwać metod częściowego kompensowania niedoborów wychowawczych wynikłych z wadliwego funkcjonowania rodziny [Łapińska, 1966:139].

Kolejnym ważnym pojęciem jest pojęcie socjalizacji [Łobocki, 2008: 41]. Oznacza ono proces nawiązywania więzi społecznych, przyswajania sobie społecznych wzorców komunikowania się, wartości i norm. Proces ten dokonuje się w pewnej części nieświadomie, poprzez internalizację (czyli przyjęcie określonych wartości, norm, postaw i przekonań jako własnych), a częściowo w sposób świadomy, poprzez uczenie się. Bodźce, które oddziałują na proces socjalizacji, określa się mianem wpływów społecznych. Można je podzielić na wpływy jednostkowe (tzn. osoby o specjalnym znaczeniu dla rozwoju jednostki, np. rodzice), wpływy instytucjonalne (instytucje i organizacje powołane w celu wspomagania jednostki w jej rozwoju) oraz wpływy kulturowe (wartości, normy, tradycje, stereotypy, wyobrażenia, poglądy itp. akceptowane w danej grupie społecznej). Podział ten odpowiada mniej więcej rozróżnieniu na środowisko społeczne (oddziaływanie jednostek i instytucji) i środowisko kulturowe (oddziaływanie idei). Z kolei H. Radlińska określała owe wpływy (wraz ze

Społeczeństwo i Edukacja - Międzynarodowe Studia Humanistyczne Nr 1/2012