3624817480

STUDENTÓW/ O ŚWIĘTACHL

Jedno

- wiele

święto

spojrzeń

oże Narodzenie jest chrześcijańskim świętem obchodzonym na całym świecie; _ w tradycji rzymskokatolickiej przypada na 25 grudnia, natomiast w obrządku prawosławnym - 7 stycznia. Święto Bożego Narodzenia rozpoczyna Wigilia, dzień symbolizujący narodziny Jezusa Chrystusa. Najbliższe są nam obyczaje regionu, z którego pochodzimy, jednak każdy region, jak i każdy kraj posiada tradycje obchodzenia tych dni nieco inaczej.

Przykładowo: w samej Polsce wyobrażenia na temat postaci sprawiających nam niecodzienną przyjemność, przynoszących wyczekiwane podarunki, różnią się od siebie - na Górnym Śląsku jest to Dzieciątko, w Galicji Aniołek lub Gwiazdor (spotykany również na Pomorzu i Kujawach). Najogólniej jednak wyczekiwany posłaniec utożsamiany jest ze Św. Mikołajem lub z Dziadkiem Mrozem, który wciąż pozostaje elementem wierzeń bożonarodzeniowych Polaków na kresach wschodnich.

Niezwykłym, materialnym świadectwem świąt o typowo polskim akcencie, znanym na świecie są szopki bożonarodzeniowe, tzw. szopki krakowskie zwane również Betlejem krakowskim. Są to dzieła sztuki rękodzielniczej przedstawiające miniatury zabytkowych budowli Krakowa. Pierwsze szopki powstawały już w XIX wieku; swoim wizerunkiem przypominały przede wszystkim Kościół Mariacki, ale wykonywano też miniatury Wawelu, Barbakanu, Sukiennic. Wciąż zmieniającym się, aktualizowanym w zależności od wydarzeń w świecie polityki, kultury i sztuki akcentem, są pojawiające się w szopce adekwatne do tych wydarzeń postaci. Świadczy to o wciąż współczesnej wymowie świąt. Szopki krakowskie prezentowane są na wystawach na całym świecie.

Szopki mają długotrwałą tradycję, ale nie tylko w Polsce. We Włoszech podobną popularnością cieszą się szopki neapolitańskie; są nieco starsze niż szopki krakowskie, bowiem pojawiły już w XIII wieku. Stanowiły popularny podarunek w czasie świąt; bez względu na pozycję obdarowywali się biedni i bogaci. I tu, podobnie jak w Betlejem krakowskim, część architektoniczna szopki jest odzwierciedleniem architektury miasta, w tym przypadku Neapolu bądź jego górzystych okolic i, podobnie jak w szopkach krakowskich, nie obywa się bez elementów współczesnych. Te przykłady oczywiście nie wyczerpują całego arsenału i różnorodności szopek, których co roku na świecie powstaje ogromna ilość. Nie opierają się one regionalnym wpływom lub swoiście narodowej wymowie i często podlegają modzie, podobnie jak świąteczne ozdoby i prezenty. Jednak szopka wydaje się być najbardziej tradycyjnym i odpornym na komercjalizację symbolem świąt, łączącym wiarę narodów na całym świecie, posiadającym cechy sakralne bezpośrednio odnoszące się do tego niepowtarzalnego święta.

olonia na całym świecie obchodzi święta w podobny sposób jak jej rodacy w kraju, z obowiązkową kolacją wigilijną poprzedzającą święta. Nie jest to jednak zwyczaj powszechny. Przykładowo: w Stanach Zjednoczonych najważniejszym dniem grudniowych obchodów jest jeden, jedyny, pierwszy dzień świąt (z wyjątkiem ludności latynoskiej, która obchodzi Wigilię). Prezenty podrzucone przez Santa Claus’a znajduje się rano, pod choinką. Po południu zjada się obfity, złożony z potraw mięsnych obiad, zakończony równie obfitym deserem. Święta Bożego Narodzenia w Stanach Zjednoczonych obchodzone są z ogromną pompą; w dzisiejszych czasach bardzo widoczna jest ich komercyjna strona, na której „zbija się” biznes. Święta w USA zawsze poprzedza dłuższy okres tak zwanej zakupowej manii, a sygnał do świętowania w całym kraju daje Nowy Jork a konkretnie tysiące światełek na ogromnej choince przy Rockefteler Center.

Niezwykle ciekawe są obchody Bożego Narodzenia u naszych zachodnich sąsiadów. W kościołach protestanckich w tym czasie odpra-

68

wiadomości Uniwersyteckie: grudzień 2007