3654574553

Wpmuadzenie

JST jest brak równowagi budżetowej, odpowiednio dużo miejsca poświęcono pojęciu deficytu budżetowego i przesłankom wpływającym na jego wielkość, a następnie źródłom jego finansowania, w tym zwłaszcza zasadom i warunkom zaciągania długoterminowych zobowiązań finansowych (kredytów, pożyczek, emisji obligacji komunalnych). Zaciąganie długu wiąże się z niebezpieczeństwem utraty przez JST stabilności finansowej i możliwości realizacji zadań obowiązkowych. Stąd podlega ono licznym ograniczeniom, które omówiono z uwzględnieniem podziału na zewnętrzne i wewnętrzne. Rozwiązania prawne przyjęte w ustawie o finansach publicznych w zakresie reguł fiskalnych obowiązujących przy konstrukcji budżetu JST mają na celu ograniczenie zaciągania długoterminowych zobowiązań na finansowanie tylko wydatków majątkowych oraz przeciwdziałanie nadmiernemu zadłużaniu się JST, przy uzależnieniu jego rozmiarów od zdolności spłaty długu indywidualnie przez każdą z jednostek, powiązanej z wypracowaniem tzw. nadwyżki operacyjnej (dodatnia różnica między dochodami bieżącymi i wydatkami bieżącymi) i dochodami ze sprzedaży majątku. Kształtowanie budżetu przy zachowaniu reguł fiskalnych ma pobudzać (wymuszać) do racjonalizacji wydatków, zapobiegać pętli zadłużenia oraz zabezpieczać zachowanie stabilności budżetowej JST.

Rozdział IX poświęcony jest procedurze budżetowej. Jest to formalne prawo budżetowe, konstrukcje prawne oraz wynikające z nich zasady dotyczące tworzenia aktu budżetowego, a następnie jego wykonywania i kontroli tego procesu. Biorąc pod uwagę przedmiot i cel postępowania, w ramach procedury budżetowej wyodrębniono i omówiono trzy jej podstawowe etapy i objęte nimi czynności - tworzenia budżetu, jego wykonywania oraz kontroli. Stosowne miejsce poświęcono też głównym uczestnikom procedury budżetowej, którymi są organ stanowiący i organ wykonawczy JST. W kolejnych etapach procedury każdy z tych organów posiada przypisane mu kompetencje wynikające z jego pozycji ustrojowej, których realizacja wymaga również współdziałania obu organów. Zwrócono przy tym uwagę na kontrowersje, jakie pojawiają się na tle interpretacji tych kompetencji, a zwłaszcza w przedmiocie dokonywania zmian budżetu. W procedurze budżetowej mają udział również RIO, wykonując przypisane im kompetencje dotyczące opiniowania projektów aktów bądź też samych aktów oraz innych dokumentów odnoszących się do gospodarki finansowej JST.

W rozdziale X przedstawiono i zbadano obowiązki JST dotyczące sprawozdawczości, wynikające z ujednoliconych zasad rachunkowości obowiązujących po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Obok ogólnych zasad sporządzania sprawozdań omówiono szczegółowe informacje na temat obowiązków JST związanych ze sporządzaniem konkretnych rodzajów sprawozdań, tj. budżetowych, z operacji finansowych, okresowych finansowych i opisowych z wykonania budżetu. Zwrócono uwagę na odpowiedzialność za nieprawidłowości przy sporządzaniu sprawozdań i sankcje wynikające z ustawy o rachunkowości¹ oraz z ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych².

Przedmiotem rozdziału XI jest nadzór i kontrola gospodarki finansowej JST przez RIO. Wychodząc od statusu, funkcji i zadań, z jednej strony pokazano rolę RIO jako wyspecjalizowanych organów nadzorujących i kontrolujących gospodarkę finansową

19

1

   Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 330).

2

   Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 168).