3574671525

346

PRZEGLĄD TELETECHNICZNY, 1938 R._f ZESZYT 11.

LISTOPAD

dzeń technicznych przedstawiał naogół wiele do życzenia.

Po tym pierwszym okresie przygotowawczym stanęło przed Zarządem poczt i telegrafów zagadnienie dalszej rozbudowy i modernizacji urządzeń radiotechnicznych. Na szczególną uwagę zasługiwał wówczas fakt wielkiej, jak na nasze stosunki, ilości korespondencji do Ameryki. Zresztą nadmienić wypada, że ilość korespondencji między Europą i Ameryką nie tylko u nas, w latach bezpośrednio następujących po zakończeniu wojny światowej, podniosła się tak znacznie, że istniejące połączenia kablowe nie były w stanie podołać pracy. Opóźnienia były na porządku dziennym. Taryfa od wyrazu wynosiła wówczas 1,72 fr. zł. do New Yorku, czyli była wysoka. Te dwie okoliczności wzięte razem zdecydowały o zamiarze zbudowania stacji radiotelegraficznej dla korespondencji z Ameryką. Budowa powierzona została, na warunkach częściowo kredytowych, firmie Radio Corporation of America. Uruchomienie stacji na terenach dzisiejszego Boernerowa (wówczas fortu 2-A) nastąpiło dnia 4 października 1923 r. Stacja nadawcza wyposażona jest w dwa alternatory systemu Ale-xandersona o mocy 200 kW, które mogą pracować jednocześnie na obie połowy anteny lub też łącznie, jako stacja 400 kW. Dziesięć wież antenowych, o wysokości 127 m każda, wybudowała

i

RYS. Ł LIMA MASZTÓW ANTENY NADAWCZE* CENTRALI

T R ANS ATL ANT YCKIEJ.

firma K. Rudzki. Stacja otrzymała znak wywoławczy SPL, jej częstotliwość robocza wynosi 16,42 kc/s; poza tym możliwa jest jeszcze praca na 3 innych częstotliwościach.

Centrala odbiorcza wybudowana została w Grodzisku pod Warszawą i wyposażona w 3 odbiorniki, ramoantenę, antenę systemu Bave-rage’a, Centralne biuro operacyjne mieściło się w gmachu telegrafu przy ul. Fredry, a od roku 1934 znajduje się w Urzędzie Telekomunikacyjnym w Warszawie, przy ul. Poznańskiej.

Centralne biuro operacyjne otrzymało nadajniki Wheatston'a i perforatory Kleinschmidta oraz syphon—-recordery do maszynowego nadawania i odbioru. Przez wybudowanie centrali transatlantyckiej radiotelegraficznej uczyniony był wielki skok od przestarzałych urządzeń do najnowocześniejszych, którymi mogły się poszczycić tylko nieliczne wówczas stacje w Europie. Centrala ta dała możność całkowitego uniezależnienia się od zagranicy w korespondencji z Ameryką Północną. Jeżeli nie spełniła może całkowicie pokładanych w niej nadziei finansowych to wskutek załamania, jakie nastąpiło w korespondencji z Ameryką, gdzie ilość telegramów doznała gwałtownego spadku. Następstwem wybudowania własnej stacji było również obniżenie opłaty od wyrazu z 1,72 fr. zł. do 1,20 fr. zł.

Drugim cennym wkładem jaki przyniosło wybudowanie centrali nadawczej transatlantyckiej była organizacja pracy radiotelegraficznej. Jak wspomniano/ wybudowane były jednostki nadawcza, odbiorcza i centralne biuro operacyjne t. j. ośrodek dyspozycyjny, gdzie ześrod-kowano czynności manipulacyjne nadawania i i odbioru. Ten system pracy jest na tyle dogodny pod względem ^wykorzystania nadajników, odbiorników i personelu, że odrębne stacje odbiorcze przy wszystkich pozostałych stacjach nadawczych zostały stopniowo zniesione, czynności odbioru przeniesione do jednego ośrodka odbiorczego w Grodzisku, a same nadajniki połączone liniami łącznikowymi z Centralnym Biurem Operacyjnym w Warszawie.

Wysiłek finansowy i organizacyjny, włożony w wybudowanie centrali radiotelegraficznej transatlantyckiej sprawił, że została nieco zaniedbana dziedzina komunikacji radiotelegraficznych europejskich. Dopiero w latach 1926/27, dzięki pomyślniejszej sytuacji finansowej, przeprowadzona została modernizacja stacyj radiotelegraficznych w Krakowie i Poznaniu. Jednakże uważać to trzeba było za prowizorium, gdyż radykalne rozwiązanie sprawy korespondencji z Europą wymagało wybudowania nowej, daleko silniejszej stacji.

Pomyślne kształtowanie się sytuacji finansowej w latach dobrej koniunktury pozwoliło na budowę nowego nadajnika 30 kW w Radomiu. W międzyczasie wyłoniła się również konieczność budowy stacji nadawczej w Gdyni, dla obsługi portu i staków na Bałtyku. Służbę tę zastępczo i dorywczo pełniła stacja Marynarki Wojennej.