365605637

Stanisław Kunikowski

stanowią doskonałą platformę dialogu międzypokoleniowego w dziedzinie szeroko rozumianej kultury i sztuki.

Włączenie ludzi dorosłych w proces edukacji kulturalnej w sposób znaczący uwrażliwia tę grupę społeczną pod względem duchowym oraz estetycznym i artystycznym.

Proces uczestnictwa ludzi dorosłych w kulturze wymaga pogłębionej dyskusji nad formami i metodami twórczej partycypacji tej grupy społecznej w dostępnych nam wszystkich dobrach kultury.

Tytułem podsumowania niech posłuży wypowiedź B. Suchodolskiego dotycząca problematyki zawartej w niniejszym artykule: „I oto jest wielki, dramatycznie niepokojący problem naszej epoki. Czy edukacja kulturalna ma pozostać edukacją wprowadzającą w nagromadzone dobra kultury i wytworzone dotychczas wartości, czy też ma inspirować i rozwijać twórczość nową? Czy jej dyrektywą naczelną ma być wierność czy też twórczość? Pytanie przekracza kompetencje pedagogów. Jest pytaniem zasadniczym naszych czasów: czy jesteśmy zdolni do tworzenia nowej kultury czy też nie potrafimy przekroczyć granic tradycji?"¹⁸.

Streszczenie

Pedagogika kultury jako jedna z wyspecjalizowanych subdyscyplin pedagogiki, ze względu na swój rodowód i przedmiot badań, zajmuje czołowe miejsce wśród innych nauk pedagogicznych. Pedagogikę kultury należy traktować jako znaczący, w pełni ugruntowany i zarazem samodzielnie rozwijający się nurt w polskiej pedagogice. Najistotniejszym segmentem uznawanym za przedmiot pedagogiki kultury jest przede wszystkim proces kształcenia uwzględniający udział jednostki ludzkiej w wytwarzaniu kultury materialnej bądź duchowej. Efektem takiego procesu kształcenia jest wzbogacanie w człowieku poczucia wartości i sił duchowych, co często w swojej twórczości podkreślają czołowi przedstawiciele pedagogiki kultury.

Istotne znaczenie w procesie kształcenia, a więc uczenia się i nauczania, odgrywa wychowanie. Wychowanie, które wyzwala w ludziach, a przede wszystkim w jednostce ludzkiej poczucie smaku estetycznego, uczuć, działania i poznawania świata wartości.

Pedagogika, w szczególności pedagogika kultury, akcentuje potrzebę utrwalania wartości nie tylko w środowisku dzieci i młodzieży, ale także osób dorosłych.

Pedagogika kultury ma szczególną rolę do odegrania w przypadku pojawiających się różnorodnych zagrożeń związanych m.in. z sytuacją gospodarczą, napływem obcej, mniej wartościowej kultury popularnej, pomniejszaniem rangi kultury w życiu danej społeczności bądź państwa.

W świetle tych zagrożeń nasuwa się konieczność nowego spojrzenia na niektóre obszary kultury, które składają się na przedmiot pedagogiki kultury. Istotnego znaczenia nabiera edukacja kulturalna zarówno jednostki, jak i całego społeczeństwa. Powinna ona obejmować uczniów, studentów, ludzi dorosłych i starych. Edukacja ta służy bowiem człowiekowi przez całe życie. Dobitnym przykładem edukacji permanentnej jest zwiększający się rozwój uniwersytetów trzeciego wieku w Polsce i na świecie.

¹⁸ Tamże, s. 306.

40