page0697

Słuck

689

zamieszkana i od samego świtu historyi Rusi stanowiła przedmiot zatargów najprzód między książętami kijowskimi a połockimi, następnie między nim. a Litwą. Wśród takich zatargów Słuck po raz pierwszy występuje na widownię w r. 1116 i ukazuje się, jak zwykle pod owe czasy, w płomieniach. Włodzimierz Monomach w. ks. kijowski kusił się orężem ugiąć do uległości wszystkich udzielnych książąt; ci się stawili oporem i palili miasta do wielk. księcia i jego stronników należące. Hleb, książę miński, jeden z połockiej linii potomków Rogniedy, spalił naówczas Słuck W lat trzydzieści kilka potem spiknięci znowu przeciwko Jarosławowi kijowskiemu książęta, gdy w r. 1148 odnieśli nad nim przewagę podzielili się wydartemi mu posiadłościami, a Słuck dostał się Świętosławowi czenhhowskiemu. W r. 1162 widzimy go znowu w rękach linii kijowskiej; siedzi na Słucku młodszy brat wielkiego naówczas księcia Rościsława Włodzimierz, ale w tymże roku książęta turowscy, krzywi-czańscy i inni wypędzają go, i iuuę Słucka górą na lat sto całkowicie znika z kronik. Wielcy książęta litewscy, korzystając z zatargów wewnętrznych między rozrodzonymi książętami Rusi i z najazdu Mongołów, zwycięzko posuwają się coraz dalej ku południowi, i w liczbie innych posiadłości nabywają też księztwo Słuckie. Czy Słuck natenczas został stolicą osobnej, od w. kshżat zawisłej dzielnicy, jak było z wielu innemi grodami, wiedzieć tru ino. Raz tylko pod r. 1275 znajdujemy o nim wzmiankę, kiedy Lew książę halicki chciał był położyć tamę ustawicznemu zapuszczania się Trojdena w coraz większą głąb Rusk Na pomoc przeciwko Trojdenowi przywołani zostali Mongołowie i właśnie pod Stuckiem tłuszcza tatarska Mangu-Timura połączyła się z wojskami książąt Rusi. Wyprawa ta wszakże spełzła na niczem, bo skończyła się bezowoonem oblężeniem Nowogródka. Ale te ustawiczne walki, których widownio i ofiarą Słuck niejednokrotnie się stawał, przywiodły go do głębokiego upadku i postradania wszelkiego znaczenia, jeżeli miał jakie, gdy był dzielnicy słuckiej stolicą. Kiedy w r. 1395 Witold wyzuwszy stryjecznego swego brata Włodzimierza Olgierdowicza z lennego posiadania Kijowa, wydzielił dlań posiadłość w miejscu, ktorego Słuck był niegdyś ogniskiem, widzimy to miasto wymienione jako jedną z liczby pomniejszych włości, a głową ich jest zamek w Kopylu, leżącym o mil pięć od Słucka. Wkrótce atoli, zostając w posiadaniu Olgierdowiczow, Słuck począł wzrastać i nabierać znaczenia. W roku 1419 zbudowano tu z modrzewia głośnej sławy farę słucką, o której w czasie późniejszych zatargów religijnych mówiono, że jest starsza niż kalwińska wiara. Syn Zygmunta Kejstutowicza Michał, po gwałtownej śmierci ojca czas jakiś wdzierstwem sprawujący rządy w. księztwa Litewskiego, nadał temu kościołowi w r. 1439 ziemię z poddanym⁹ i dziesięciny, a Maciej biskup wileński w tymże roku pontyfikalnie go poświecił. Fara słucka, jakkolwiek z drzewa wzniesiona, przetrwała całe wieki; dopiero w r. 1852 zamknięto ją z obawy upadku i rozebrać postanowiono, a nabożeństwo do kościoła po-bernar-dyńskiego przeniesiono. Kazimierz Jagiellończyk w r. 1441 nadał Słuckowi prawo magdeburskie; późniejszym zaś przywilejem w r. 1444 policzył go do rzędu najcelniejszych miast Litwy. Od tej też epoki Olgierdówicze nazywani od imienia syna wspomnionego Włodzimierza Aleksandra, Olelkowiczami, dziedzictwo swoje mianować poczęl księztwem nie Kopylskiem, ale wyłącznie Słuckiem, i sami się książętami Słuckiu przezwali. Nowy zastęp klęsk powściągnął ten pięknie rozwijający się wzrost miasta: zagony tatarskie poczęły się zapuszczać aż do Słucka i dalej. W końcu Sierpnia r. 1503, Tatarzy perekopscy pod wodzą Byty-Gireja wpadli w 6,000 koni na Litwę i przy-

EECYKLOPEDYJA TOM łZIIl    ||