365606077

2.6 Diagnostyka techniczna

Termin "diagnostyka" pochodzi z języka greckiego, gdzie diagnosis - oznacza rozpoznanie, rozróżnianie, osądzanie, a diagnostike techne - sztuka rozróżniania, sztuka stawiania diagnozy. Ukształtowana już w obrębie nauk eksploatacyjnych dziedzina wiedzy diagnostyka techniczna - zajmuje się oceną stanu technicznego maszyn poprzez badanie własności procesów roboczych i towarzyszących pracy maszyny, a także poprzez badanie własności wytworów maszyny.

Istota diagnostyki technicznej polega na określaniu stanu maszyny (zespołu, podzespołu, elementu) w sposób pośredni, bez demontażu, w oparciu o pomiar generowanych sygnałów (symptomów) diagnostycznych i porównanie ich z wartościami nominalnymi. Wartość sygnału (symptomu) diagnostycznego musi być związana znaną zależnością z diagnozowaną cechą stanu obiektu, charakteryzującą jego stan techniczny [1,9,12].

Konieczność oceny stanu technicznego obiektu wynika z potrzeby podejmowania decyzji dotyczących "jakości" i dalszego postępowania z obiektem. Może to być decyzja o jego użytkowaniu, o podjęciu przedsięwzięć profilaktycznych (regulacje, wymiana elementów lub całych zespołów) lub wprowadzeniu zmian w konstrukcji, technologii, eksploatacji.

Diagnostyka techniczna, jak każda dziedzina wiedzy ma swe źródła, paradygmaty i metodologię. Zagadnienia te doczekały się już szczegółowych opracowań, pozwalających precyzyjnie formułować podstawowe cele, zadania i formy działania diagnostycznego.

Do podstawowych zadań diagnostyki technicznej należy zaliczyć:

•    badanie, identyfikacja i klasyfikacja rozwijających się uszkodzeń oraz ich symptomów, (symptom - to zorientowana uszkodzeniowo miara sygnału diagnostycznego), dyskryminant i syndromów;

•    opracowanie metod i środków do badania i selekcji symptomów, dyskryminant i syndromów diagnostycznych,

•    wypracowanie decyzji diagnostycznych o stanie obiektu (na podstawie symptomów), i wynikających z niego możliwości wykorzystywania lub rodzaju i zakresie koniecznych czynności profilaktycznych.

Realizacja tych zadań wymaga znajomości cech stanu struktury obiektu oraz diagnostycznie zorientowanych parametrów procesów wyjściowych (symptomów), odwzorowujących cechy stanu.

W metodologii badań diagnostycznych rozróżnia się następujące fazy badania oceno wego:

•    kontrolę stanu obiektu,

•    ocenę stanu i jego konsekwencje,

•    lokalizację i separację uszkodzeń powstałych w obiekcie,

•    wnioskowanie o przyszłych stanach obiektu.

Te zadania realizowane są w następujących formach działania diagnostycznego:

•    diagnozowanie - jako proces określania stanu obiektu w chwili tp ,

•    genezowanie - jako proces odtwarzania historii życia obiektu,

•    prognozowanie - jako proces określania przyszłych stanów obiektu.

Przedstawione formy działania diagnostycznego realizowane są w czasie ciągłej lub

dyskretnej obserwacji obiektu.

Najważniejsze elementy terminologii diagnostycznej, szczególnie z zakresu formalizacji zapisu działań dotyczą następujących określeń:

* diagnostyka techniczna - dziedzina wiedzy dotycząca metod i środków określania stanu