365606087

W wieloetapowym procesie istnienia maszyn (wartościowanie, konstruowanie, wytwarzanie, eksploatacja) faza eksploatacji jest weryfikacją końcową efektywności działania wytworu (wyrobu), ujmującą „jakość” wszystkich poprzednich etapów.

Współcześnie pod pojęciem "eksploatacja" rozumie się zespół celowych działań organizacyjno - technicznych i ekonomicznych ludzi z urządzeniami technicznymi oraz wzajemne relacje występujące między nimi od chwili przejęcia urządzenia do wykorzystania zgodnie z przeznaczeniem, aż do jego utylizacji po likwidacji.

Działalność eksploatacyjna przebiega w obrębie logistyki, w ramach różnych systemów produkujących rozliczne dobra i świadczących przeróżne usługi. Systemy te są na ogół złożone i wydzielenie w nich podsystemu eksploatacji wcale nie jest łatwe.

Schemat strukturalny systemu eksploatacji maszyn pokazano na rys.2.3, wyróżniając w nim jako główne:

-    podsystem sterowania z jego składowymi,

-    podsystem użytkowania z jego składowymi,

-    podsystem logistyczny,

-    podsystem procesowy.

Taka struktura systemu eksploatacji zawiera znane dotychczas elementy główne tego systemu (użytkowanie i obsługiwanie), przy czym obsługiwanie to podsystem zapewnienia zdatności potraktowany jako podrzędny dla podsystemu użytkowania [8,12].

Rys.2.3 Elementy systemu eksploatacji maszyn.

Z punktu widzenia teorii systemów całościowe potraktowanie procesu eksploatacji maszyn wraz z procesami realizowanymi przez człowieka przedstawia rys.2.4. Stopień ogólności rozważań procesu eksploatacji pozwala wyznaczyć tu następujące zbiory procesów:

-    procesy sterowane,

-    procesy informacyjne (np. inżynieria diagnostyki),

-    procesy nie sterowane.

Takie ujęcie pozwala wyraźnie wyróżnić miejsce diagnostyki technicznej w strukturze systemu eksploatacji, dostarczającej informacji o stanach procesów destrukcyjnych elementów maszyn, niezbędnych do podejmowania racjonalnych decyzji eksploatacyjnych.

Rys.2.4 Procesy eksploatacyjne.

Każdy z tych zbiorów można zdekomponować na podzbiory charakteryzujące szczegółowo zakres problemowy elementów składowych procesu eksploatacji, co przedstawiono na rys.2.5.

W systemie eksploatacji maszyn jako główny zawsze traktowany jest podsystem użytkowania i nieodłącznie z nim związany podsystem obsługiwań technicznych.

W podsystemie użytkowania znajdują się tylko maszyny zdatne i mogą one być użytkowane intensywnie (zgodnie z przeznaczeniem) lub wyczekująco, kiedy trwa postój na zapotrzebowanie do użycia.

Rys.2.5 Szczegółowy zakres procesów eksploatacyjnych maszyn.