365606107

HIGIENA SZPITALNA

Biofilm, występowanie w medycynie i zwalczanie

| dr Michał Zabłocki

Biofilm jest trójwymiarową strukturą złożoną z żywych mikroorganizmów (bakterii, ale czasem też grzybów, a nawet alg) oraz bezpostaciowej substancji utworzonej przez te mikroorganizmy. Substancja ta to skomplikowana stmktura białkowo-lipidowo-polisacharydowa. Biofilm tworzy się w obecności wody (wilgo-ci) na powierzchni metalu, plastiku, szkła, itp.

Mikroorganizmy, współpracuj ąc ze sobą, mogą odtwarzać uszkodzony fragment biofilmu, przenieść się z miejsca na miejsce z prądem cieczy, mogą „bronić się” przed czynnikami szkodliwymi, np. antybiotykami.

Biofilm występuje powszechnie w każdym wilgotnym środowisku, w środowisku medycznym, weterynaryjnym lub np. w przemyśle spożywczym może powodować zagrożenie chorobami.

W medycynie zagrożenie stanowi jego występowanie np. na zębach, implantach, w przewodach ssaków, unitów stomatologicznych, sprzęcie anestezjologicznym, przewodach myjek, itp. Wystąpieniu biofilmu sprzyja nieskuteczne mycie i dezynfekcja wymienionych urządzeń.

Podstawowym zabiegiem higienicznym jest systematyczne i dokładne mycie. Ponieważ głów ną cechą biofilmu jest wystąpienie bezpostaciowej macierzy', należy użyć mechanicznych i chemicznych sposobów oczyszczenia powierzchni sprzętu medycznego. Najlepiej sprawdzają się preparat)' trójenzymatyczne (np. Aniosyme DD1), gdyż tylko one potrafią rozbić zarówno białko, jak i substancje lipidowo-polisacharydowe. Preparaty trójenzymatyczne, oprócz niezwykłej skuteczności mycia, wykazują bardzo dobre właściwości bakterio- i grzybobójcze.

W etapie dezynfekcji warto podkreślić dużą skuteczność preparatów chlorowych, zwłaszcza ze środkami myjącymi (np. Trichlorol). Źle radzą sobie proste preparaty z aldehydem, bez komponentów myjących (same aldehydy mogą utw ardzać biofilm).

W tym kontekście wielkiego znaczenia nabiera stosowanie dezynfekcji w dwóch etapach:

-    dezynfekcji wstępnej - gdzie chodzi nam głównie o jak najdokładniejsze rozbicie biofilmu,

-    dezynfekcji ostatecznej - na wysokim poziomie.

Ta dwuetapow a metoda stosowana jest powszechnie przy dezynfekcji np. endoskopów giętkich. Jak wiadomo, preparaty z 2% aldehydem glutarowym mogą być stosow ane wyłącznie na powierzchnie czyste, umyte w procesie dezynfekcji w stępnej.

Do płukania instrumentów' i wyposażenia medycznego lepiej jest stosować wodę przefiltrowaną przez filtr mikrobiologiczny, który' łatwo można zamontować na każdym kranie.

Zasady wprowadzenia profesjonalnego utrzymania czystości w szpitalu

| Teresa Czech

Katowice

W związku z wprowadzoną reformą Służby Zdrowia oczekiwania społeczne związane z opieką medyczną zdecydowanie wzrosły i nie ograniczają się tylko do procedur, lecz kładą nacisk na jakość udzielanych św iadczeń.

Jednym z jej filarów jest wysoka jakość standardów higienicznych związanych z utrzymaniem czystości. Działalność szpitala jest usługą

podlegającą wszystkim wymaganiom określanym przez ry nek w tym przy padku przez pacjenta.

Usługa utrzymania czystości w szpitalu należy do zespołu usług współistniejących nawzajem od siebie zależnych mająca bezpośredni wpływ na sposoby przeciw działania zakażeniom szpitalnym. Usługa utrzymania czystości jest bezpośrednio powiązana z leczeniem i dlatego powinna bazować na jasnych, zrozumiałych i jednolitych opracowanych standardach i procedurach dotyczących prac utrzymania

czystości.

To jednostki służby zdrow ia powinny dobrze przygotować, a następnie wdrożyć „plan higieny” określający szczegółowo zasady i sposoby utrzymania czystości w' poszczególnych komórkach organizacyjnych swojego zakładu.

Prawidłowe sprzątanie i utrzymanie czystości jest jedną z metod zapobiegania zakażeniom szpitalnym. Proces utrzymania czystości w warunkach szpitalnych musi uwzględniać wymogi technologiczne oraz specyfikę oddziałów'.

Błędy w utrzymaniu czystości

► Brak profesjonalnego sprzętu, który' powinien być dostosowany do wysokich wy magań higienicznych:

•    wózki serwisow e

•    zestawy dw u-lub cztero-wiaderkowe

Pielęgniarka EPIDEMIOLOGICZNA 5