3574672156

4.2. Rozwój zawodowy jako. 127

Hanna: Ja już wizję to nie bardzo mam, bo już jestem na emeryturze, chciałabym pracować do roku 2006, ale nie będę się już wysilać. Pół żartem, pół serio wyjazd do Kazachstanu, żeby uczyć polskie dzieci, może wtedy pomyślę o doktoracie, może wtedy będę mogła zrealizować pewne pasje, nie mówiąc o tym, że sobie na emeryturę odkładam książki, myślałam też o pracy społecznej, o jakiejś świetlicy terapeutycznej. Nie mam takich sprecyzowanych planów.

Dotychczasowe drogi zawodowe nauczycieli, a także ich przyszłe plany zawodowe wskazują trzy potencjalne scenariusze rozwoju. Pierwszy to stosunkowo precyzyjnie zaplanowany rozwój, począwszy od świadomego, przemyślanego wyboru zawodu, przez pracę, w trakcie której nauczyciele doskonalili własne kompetencje. Starsi respondenci z tej grupy, którzy deklarowali „spełnienie’’ zawodowe, wyrażają dalszą chęć potwierdzania swoich kompetencji, młodsi planują intensyfikowanie działań autokreacyjnych. Drugi scenariusz ukazuje rozwój oparty na „odnajdowaniu” własnej drogi, charakterystyczny dla tych respondentów, którzy wprawdzie nie planowali pracy nauczyciela, rozpoczęli nauczanie „przez przypadek”, ale w trakcie pracy zaczęli identyfikować się z rolą zawodową i obecnie werbalizują satysfakcję z pracy nauczyciela. To powoduje, że również w tej grupie wizja przyszłego rozwoju kreowana jest w kontekście doskonalenia kompetencji pedagogicznych. Ostatni scenariusz dotyczy tych respondentów, którzy podjęli pracę w szkole „przez przypadek”, „z braku alternatywy” i z biegiem drogi zawodowej nie zidentyfikowali się w pełni, co powodowało liczne kryzysy i momenty zwątpienia w sens realizowanej roli.

Ponadto przyszłe plany zawodowe respondentów są zróżnicowane ze względu na staż pracy — nauczyciele ze stażem kilkuletnim deklarują chęć rozwoju, nie określając jego kierunku (obszaru). Nauczyciele, którzy zbliżają się do emerytury (kulminacja fazy), kreują głównie wizje rozwoju związane z potrzebami osobistymi a nie umiejętnościami zawodowymi. Najbardziej precyzyjne plany zawodowe — pod względem treści i sposobów ich realizacji kreują respondenci z kilkunastoletnim stażem pracy, pomiędzy 45. a 55. rokiem życia, np. Hanna myśli o otwarciu prywatnej szkoły, Alina chciałaby zainicjować powstanie biblioteki szkolnej, Marek pragnąłby sfinalizować doktorat, Joanna planuje podjęcie studiów psychologicznych, Ewa chce przed odejściem na emeryturę powrócić do nauczania.