3574672184

5.2. Indywidualne modele. _ _ 145

braki mobilizowały do działań, w tej chwili, kiedy potrzeby zostały zaspokojone, ten element mobilizacji się stracił i nastąpiła stagnacja. [...] Mam różne pomysły, ale nic na razie mnie tak nie wciągnęło, żeby mnie poruszyć z fotela, sprzed telewizora.

Głos Tomasza dowodzi, że faza stabilizacji może być interpretowana niejako okres spełnienia, lecz jako czas stagnacji. Podobną tezę postawił N. Nicholson, twórca koncepcji rozwoju zawodowego, w myśl której jednostka przechodzi w pracy zawodowej przez stadia: przygotowania (okres przed rozpoczęciem pracy zawodowej), spotkania (pierwsze dni i tygodnie w pracy), dopasowania (znajdowanie własnych dróg realizacji zadań zawodowych) oraz stabilizacji (stagnacja, nuda spowodowana przyzwyczajeniem do pracy)⁸. W koncepcji Nicholsona faza stabilizacji zawodowej wiąże się ze stagnacją, tak jak interpretuje ją Tomasz.

To, czego oczekują Ewa i Marzena — spokój i uporządkowanie drogi rozwoju, Hubert postrzega jako stan zawieszenia przed podjęciem decyzji, z kolei Tomasz ocenia jako niepożądany „brak mobilizacji”. Różnice te mogą wynikać z innych potrzeb rozwojowych (wiek, pełnione role), a także innych obowiązków zawodowych: dyrektora (Marzena i Ewa) i nauczycieli przedmiotowych (Hubert i Tomasz), które w przypadku dyrektora mogą wiązać się z większym stresem zawodowym a zatem pragnieniem odpoczynku i relaksu.

5.2.3. Wycofanie z aktywnego kreowania rozwoju

Trzecim wzorem powiązań między indywidualnym modelem rozwoju a drogą zawodową, wyróżnionym ze względu na kierunek rozwoju, jest wycofanie. Ten wzór ujawnia się w rezygnacji z aktywnego kreowania własnego rozwoju (w ogóle lub w pewnej sferze). Model ten może być reakcją na określone bariery rozwoju, niepowodzenia, brak satysfakcji, które wywołują zniechęcenie, wycofanie lub zaniechanie świadomych działań autokreacyjnych. Można się zastanowić, czy opisany dalej model specjalizacji w jednej ze sfer rozwoju nie jest częściowo tożsamy z wycofaniem się z innych obszarów. Kryteria, które ostatecznie zdecydowały o wyróżnieniu przeze mnie wzoru wycofania, to: rezygnacja z określania dalszych planów zawodowych, niechęć respondentów do angażowania się w pracę zawodową, zwątpienie w sens rozwoju (w ogóle, lub w którymś z obszarów).

^s J. Arnold, C.L. Cooper, I.T. Robertson: Work Psychology. Understanding human bchauiour in the workplace. London 1998, s. 399.

10 Biograficzne.