3685106280

1.4. O ruchu po okręgu i jego przyczynie

Po zapoznaniu się z treścią tego paragrafu potrafisz:

■    Opisać ruch jednostajny po okręgu i wskazać jego przyczynę

■    Opisać zależność wartości siły dośrodkowej od masy i szybkości ciała poruszającego się po okręgu oraz od promienia okręgu

■    Podać przykłady sił pełniących rolę siły dośrodkowe;

■    Odliczać wartość siły dośrodkowej i przyspieszenia dośrodkowego.

Większość ruchów spotykanych w przyrodzie to ruchy krzywoliniowe. Szczegół nym przypadkiem ruchu krzywoliniowego jot ruch po okręgu. Po takim torae porusza się np. każdy element wagonika diabelskiego mh na (r\s 1.21) lub krzesełka karuzeli w lunaparku, bębna pralki automatycznej podczas wirowania ay skrzydła wentylatora (rys. 1.22).

Diabelski młyn

|>o tor/e. którego ks/tall jest bardzo zbliżony do okręgu, porusza się tez np środek Ziemi w jej ruchu wokół Słońca.

Ruch obrotowy Ziemi wo żc każdy / nas, nie zawsze; sprawę, wiruje wraz / Ziei tempie, np. w Polsce z szyhl (rys. 1.23), a na równiku pn Ruch po okręgu, w któr; siała, nazywamy ruchem j okręgu

*yi UJ

S/ybkość to inaczej wartość prędkości. Prędkość (podobnie jak r niwą wielkością fizyczną. Oprócz wartości ma kierunek, zwrot i p leccchy wektora przedstawiono na ry sunkach 1.2411.25.

punkt przyłożenia wektora V    kieri

\ zwrot wektora tź

W ruchu prostoliniowym prędkość nu laki sam kierunek prze; ruchu, leśli ruch prostoliniowy jest ruchem jednostajnym, to nie cecha wektora prędkości. Mówimy. że w ruchu jednostajnym prędkość jest stała w czasie.

Natomiast w ruchu jednostajnym po okręgu /mienia się kierunek prędkości, więc prędkość zmienia się w czasie, choć jej wartość (szybkość) jest taka sama przez cały czas trwania ruchu.