Po zapoznaniu się z rozdziałem czytelnik powinien zrozumieć:
jak wspierać krewnych pacjenta obecnych w czasie podejmowanych prób resuscytacji,
jak otoczyć opieką osoby doświadczające utraty kogoś bliskiego,
religijne i etyczne zagadnienia związane ze śmiercią pacjenta,
aspekty prawne i czynności związane ze stwierdzeniem zgonu.
W całym rozdziale terminem „bliscy” objęto również bliskich znajomych ofiary zdarzenia.
W wielu przypadkach pozaszpitalnego NZK, osoba podejmująca RKO pozostaje w bliskiej relacji z poszkodowanym lub jest jego krewnym. W swoim postępowaniu należy rozpoznać i respektować życzenia rodziny dotyczące chęci pozostania z pacjentem.
Dla wielu tych osób rozdzielenie ze swym krewnym w tych krytycznych chwilach jest bardziej stresujące niż obserwacja prób resuscytacji. Uwzględniając aspekty etyczne praktyki klinicznej powinno się brać pod uwagę wolę pacjenta i jego rodziny.
Krewni mogą odnieść wiele korzyści z obecności przy resuscytacji bliskich.
• Ułatwia to pogodzenie się ze śmiercią oraz uniknięcie przedłużającego się okresu negacji i przyczynia się do łagodniejszego przebiegu okresu żałoby.
• Mogą oni rozmawiać z osobą ratowaną, dopóki jeszcze może ona słyszeć.
• Unikają stresu związanego z separacją od ukochanej osoby w chwili, kiedy czują że powinni być przy niej obecni.
• Mogą naocznie się przekonać, że uczyniono wszystko co było możliwe dla ratowania umierającej osoby.
Europejska Rada Resuscytacji
• Mają możliwość dotknięcia zmarłego i wypowiedzenia paru słów do niego, kiedy zwłoki są jeszcze ciepłe.
Obecność krewnych ma też wiele potencjalnie negatywnych stron.
• Resuscytacja może być dla nich stresująca, zwłaszcza jeśli krewni nie są na bieżąco informowani o jej przebiegu.
• Krewni mogą fizycznie lub emocjonalnie utrudniać pracę zespołu resuscytacyjnego. Wykonywane czynności lub uwagi personelu medycznego mogą urazić pozostających w żałobie członków rodziny.
• Wspomnienia przeżytych chwil mogą dręczyć krewnych, aczkolwiek dowiedziono, iż wyobrażenia są gorsze niż fakty. Podczas resuscytacji i po stwierdzeniu zgonu ratownicy powinni brać pod uwagę oczekiwania osób opłakujących zmarłego, jak również ich odmienności kulturowe.
• Sposób zachowania krewnych może być różny. Jedni mogą uzewnętrzniać swoje emocje werbalnie lub fizycznie, podczas gdy inni mogą chcieć usiąść
w spokojnym miejscu lub poczytać teksty religijne. Personel powinien wykazać się doświadczeniem, wiedzą i umiejętnościami, aby przewidzieć owe potrzeby i zidentyfikować związane z nimi problemy.
Wraz z narastającą inwazyjnością stosowanych procedur wzrasta znaczenie opieki nad krewnymi osoby poszkodowanej i rozważenia ich obecności w czasie resuscytacji. Członek zespołu resuscytacyjnego, który aktualnie nie jest zaangażowany w resuscytację powinien towarzyszyć każdemu krewnemu pragnącemu być świadkiem resuscytacji. Powinno się przedsięwziąć następujące środki ostrożności:
• Rozpoznać stopień trudności sytuacji. Upewnić się, że krewni rozumieją, iż mogą być obecni lub nie w czasie resuscytacji. Bez względu na ich decyzję nie wzbudzać w nich poczucia winy.
• Wyjaśnić krewnym, iż będą oni otoczeni opieką niezależnie od ich woli uczestniczenia w resuscytacji. Upewnić się, iż wszyscy się sobie przedstawili.
ALS 183