3574672211

Zakończenie

Refleksja nad drogą rozwoju człowieka dorosłego prowadzi do wniosku

0    coraz bliższych związkach sfery życia codziennego, pracy i edukacji. Edukacyjny styl życia, który jest konsekwencją powiązania sfery rozwoju, nauki i pracy, wymaga od dorosłego poznawania samego siebie i nabywania kompetencji w kształtowaniu swojej biografii. Tę konieczność podkreślają od wielu lat badacze zainteresowani rozwojem człowieka dorosłego, którzy edukację dorosłych postrzegają jako szansę na uwolnienie twórczości i kompetencji autokreacyjnych¹. W kontekście tych przemian edukacji

1    cywilizacji warto stawiać pytania o rzeczywiste kompetencje dorosłych „w rozpoznawaniu drogi swojego rozwoju” i jakość ich zaangażowania w kreowanie własnej biografii. Współczesne postulaty edukacyjne wyznaczają jednostce zadanie, które polega na zastępowaniu wzorów rozwoju: od tradycyjnych — dokonujących się poprzez transmisję społeczną, po nowoczesne — ukierunkowane na indywidualną refleksyjność biograficzną². Wydaje się, że wiek średni, jako okres „środka” życia, jest czasem, który sprzyja owej biograficznej refleksyjności, co wynika zarówno z posiadanych doświadczeń biograficznych dorosłego, zadań rozwojowych fazy średniej dorosłości, ale również z konieczności podejmowania decyzji dotyczących własnego dalszego rozwoju zarówno osobistego, jak i zawodowego.

Podstawą moich poszukiwań badawczych było przekonanie, że biografia człowieka nie jest zbiorem niezależnych epizodów, lecz jest procesem, w którym każdy kolejny etap rozwoju dokonuje się w kontekście wydarzeń przeszłych, a także potencjalnych, spodziewanych wydarzeń w przyszłości. Wyniki uzyskane po dokonaniu jakościowej analizy biografii przedstawiłam zatem w formie „przekroju” tematycznego oraz jako

J. Pół tu rzyć ki: Edukacja dorosłych zagranicą. Toruń 1998, s. 377—392.

- S. Krzychał a: Codzienność późnej nowoczesności — gdy „oczywistość” staje się problemem. „Teraźniejszość — Człowiek — Edukacja" 2003, [numer specjalny], s. 142.