369583864

18

Prawo rodzinne

•    Osobowe prawo małżeńskie. Jeśli chodzi o osobowe prawo małżeński, to mieliśmy na ziemiach polskich wielką obfitość - wszystkie rodzaje systemów funkcjonowały na ziemiach polskich:

o System laicki (BGB), a wcześniej Kodeks Napoleona (1808-1825)

■    Spory reguluje państwo poprzez swoje organy i sądownictwo

o System wyznaniowy - Królestwo Polskie od 1836 roku, a także ziemie wschodnie

■    Jurysdykcja sądów wyznaniowych

o System mieszany - ziemie dawnego zaboru austriackiego wprowadzony przez ABGB

•    Spisz i Orawa po 1922 roku - nowożeńcy mogli wybrać - albo laicki węgierski, albo według systemu mieszanego z BGB. Bo chociaż przepisy BGB rozciągnięto na Spisz i Oraw ę, to jednak pewne furtki zostawiono.

•    Różnice miedzy systemami? Podległość sądom. Zawarcie małżeństwa determinuje z jakim systemem mamy do czynienia. Ustanie małżeństwa - czy jest dopuszczalne przez rozwód - mówimy o charakterystyce na płaszczyźnie ogólnej - to zależy od wyznania, więc nie jest to element charakteryzujący .

•    System wyznaniowy na ziemiach Królestwa Polskiego i ziemie centralne - mamy ponad połowę ludności zawierająca w systemie wyznaniowym i mogącą uzyskać rozwód (Żydzi)

•    Jedna instytucja wspólna w skali całej Europy - instytucja separacji - każdy system tę instytucję przewidywał, tyle, że możliwe były różne rozwiązania systemowe. Mogła występować zamiast rozwodu. W wyznaniu rzymsko-katolickim separacja zastępowała rozwód, w innych poprzedzała rozwód, a w jeszcze innych systemach separacja występowała obok rozwodu.

•    Obowiązywanie różnych systemów prawa małżeńskiego było zjawiskiem bardzo negatywnym - rozwód. Szkodliwe społecznie było to, iż na części terytorium byl dopuszczalny rozwód, a w innych zależał od wyznania, a w jeszcze innych nie byl możliwy - prowadziło to do poszukiwania luk w praw ie - „turystyka rozwodowa" (jak ktoś chciał się rozstać, to się rozstał - z Warszawy katolik przenosił się do Poznania).

•    W marcu 1920 roku rozpoczęto dyskusję nad zasadami prawa małżeńskiego (Władysław Leopold Jaworski). Rozwiązania zbliżone do rozwiązań zawartych w Konkordacie miedzy Stolicą Apostolską, a Rządem polskim. W. L. Jaworski zaproponował, by dać nupturientom możliwość wyboru formy małżeństwa - przed duchownym, lub przed Urzędnikiem Stanu Cywilnego (rewolucyjna propozycja). Dalsze koncepcje:

o Zaproponował dopuszczalność rozwodu, jako zasadę praw^ja małżeńskiego o Mocne zaakcentowanie równości małżonków w stosunkach prywatno-prawnych o Rozdzielność majątkową

•    Większość członków poparła fakultatywna formę zawarcia związku małżeńskiego. Odrzucono nieważność małżeństwa, jako niewpisanie do rejestru Urzędu Stanu Cywilnego. Korzystniej uważano jest uznać za ważnie zawarte małżeństwa niewpisane do rejestru.

•    Większość Komisji Kodyfikacyjnej opowiedziała się za dopuszczalnością rozwodów - dopuszczono rozwody dobrowolne, ale poprzedzone długą i żmudną procedura dowodową z konieczną separacją, ale wykluczono rozwody dobrowolne.

•    Rów'noupraw'nienie małżonków w sferze prywatnoprawnej

•    Władysław Leopold Jaworski zwrócił się do Episkopatu z pytaniem, co oni sądzą o fakultatywnej formie ślubu -uzyskał odpowiedź, że Kościół wypowie walkę laicyzowaniu i bolszewicyzowaniu małżeństwa. Więc zdecydowano się na odłożenie prac nad prawem małżeńskim osobowym.

•    W 1924 roku na posiedzeniu parlamentarnych komisji prawniczych Franciszek Ksawery Firich nie chce brać na siebie odpowiedzialności za wybuch niepokojów wyznaniowych w przypadku zajęcia się osobowym prawem małżeńskim i Komisja Kodyfikacyjna odkłada prace na później. Ale nie dotrzymał słowa i Komisja Kodyfikacyjna zmuszona naciskami rządu wróciła do prac w związku z pracami do zawarcia Konkordatu.