3574672344

84_ 4. Biograficzne uwarunkowania.

Dodatkowym czynnikiem rozwoju, który dopełnia etap biografii związany z wczesną dorosłością, jest aktywność nauczycieli związana z kształceniem. W tym zakresie podstawowym opisywanym doświadczeniem była nauka na studiach. Respondenci podejmowali kształcenie na studiach najczęściej bezpośrednio po szkole średniej lub po kilkuletniej przerwie. Motywacja podjęcia studiów na ogół była związana z przyszłą pracą zawodową, ale również z realizacją własnych potrzeb intelektualnych:

Hubert: Chciałem po prostu wiedzieć więcej, chciałem pogłębiać tę wiedzę historyczną, chciałem poczuć atmosferę studiów, rzeczywistej nauki, gdzie wszyscy będziemy skoncentrowani.

W dalszej części wypowiedzi Hubert przyznał, że studia go rozczarowały, ponieważ otrzymał wiedzę, ale nie odczuł oczekiwanej „atmosfery studiowania”. Podobnego rozczarowania doznała Marzena, która przyczyn braku satysfakcji ze studiów upatruje w nieprawidłowych relacjach interpersonalnych:

Marzena: Studia były koszmarne. Biologia jest taką dziedziną sfeminizowaną, dziewczyny tworzą spiralę ambicji, wkuwanie, uczenie się, kolokwium, to było pięć lat horroru. Potem jak zaczęłam pracować po studiach, otworzyłam przewód doktorski, myślałam, że może wrócę na uczelnię i zostałabym, gdyby nie atmosfera szkółki i upodlania się — profesor doktora, doktor — magistra, a magister studenta. Ja wspominam tragicznie. Ale przebrnęłam przez te pięć lat, skończyłam i już.

Doświadczenia Huberta i Marzeny są inne niż doświadczenia Ewy, Ireny, Weroniki czy Marka, którzy przyznali, że dla nich okres studiów był jednym z najbardziej znaczących i rozwijających doświadczeń (co ważne: w dużym stopniu przyczynili się do tego stanu ich ówcześni nauczyciele i wykładowcy).

Okres wczesnej dorosłości to etap intensywnego rozwoju psychospołecznego. Zadania rozwojowe, podjęte w tym czasie, mają kluczowe znaczenie dla dalszego rozwoju osobistego i zawodowego. Przypadający na ten okres Eriksonowski kryzys intymność — izolacja znajduje odbicie w relacjach zacytowanych w rozdziale. Główna aktywność życiowa respondentów dotyczyła bowiem w tym okresie nawiązywania intymnych relacji: z partnerem w związku, z dziećmi w rodzinie, z przyjaciółmi w grupie znajomych i przyjaciół. Zaprezentowane opisy biografii ukazują podstawowe wyzwania tego okresu: usamodzielnienie się, decyzję o małżeństwie, wybór modelu rodziny, dojrzewanie do rodzicielstwa, weryfikację młodzieńczych oczekiwań i planów. Bardzo istotnym czynni-