3702671986

4 STANISŁAW DOBKZYCKI. [835]

Gł oso w ni a.

I. Samogłoski.

1.    W gwarze Krzęcińskiej znajdują się następujące samogłoski:

czyste a) niescieśnione: e, o, a, i, u, y, b) ścieśnione:    o, a,

nosowe:    ę, q.

A. Samogłoski czyste nieścieśnione.

2.    a) Archaizmy.

Zachowało się e w wyr. ke/u, Relku, og. poi. kilku; — w wyr. przyswojonych z niemieckiego:    żrdYć, (treffen) i rety (wykrzyknik:

retten).

Dawne o zachowało się w wyr. tamo^ ale już tylko w formie z pa-ragogieznem k: tamo/c.

Wyr. chmara (multitudo) ma a pierwotne.

Zachowało się i w kaVika, por. cerk. kaahka.

Za archaizm uważać należy charakterystyczne zjawisko, że w wyr. pniak i w przypadkach pochodnych od palec słychać najwyraźniej krótkie i jakby ślad dawnego k: pińak, plńaka itd., paVica, paVxce. Nie jest to pełne i, ale nie jest to także tylko palatalnem wymawianiem p i l\ bo najwyraźniej słychać tu syllabę. Co jeszcze więcej uderza, to akcent. W phialc jest na a, w paląca na i. Podobne zjawisko spotykamy w 9. sielance Szymonowicza (Ślub): oblubienica twego, zam. oblubieńca.

Archaizmem jest i w ńimam i ńimogę.

Jako refleks cerk. ^wk e jest w Krz. daleko częstsze, aniżeli w og. poi.: w wyr. powedńe, w og. poi. nowotwór południe, i w przyimkach w, z, bez, od: ve sweće₎ ve zuem, zezar, zerucaVi, ze£q^mb, ze żyta, ze ze me, sevlók, se mnq^m, beze drwi, uodesed, wodecntfć.

Dawne y zachowało się w wyrazach: syr, syrokt, śtyry (ale ster-naśće), pyr (cf. Bruckner Kaz. średniow. I. 83: favilla pyrzina, z rę-kop. z 1. poł. XV. w.), pastyr, kryda (ze śrdn. grn. niem. knde).

Z grupy Ta -f- i powstało y: łodydze zn. odejdzie,    zejdzie,

Uobydemy, obejdziemy; por. w og. poi. zyskać, powstałe z s^ i iskać. Ten sam proces zaszedł w wyr. podema, w og. poi. podejmą (kij przy wozie, podtrzymujący dyszel); pierw. podTb -J- ima, z tego podyma, źe zaś w gwarze Krz. y przed m przechodzi w e_? stąd podema.