3848094233

r

Załącznik nr 2

r\

Natomiast dopływ zanieczyszczeń z obszarów zlewni rzek przyczynił się do wzrostu stężenia metalu w morskich roślinach naczyniowych. Zawiesina wnoszona rzekami do morza, w zależności od typu ujścia, była deponowana w mniejszym (np. ujście Wisły) lub większym stopniu (np. ujście Odry) blisko brzegu, stając się źródłem Hg do wód porowych i w konsekwencji do roślin naczyniowych. Zdolność roślin naczyniowych do kumulacji substancji chemicznych z wód porowych, przyczyniła się również do przyswajania rtęci zdeponowanej w osadach w przeszłości. W konsekwencji Potamogeton pectinatus (przedstawiciel roślin naczyniowych) miał większy o 60% współczynnik biokoncentracji niż Furcellaria lumbricalis (przedstawiciel makroglonów) (publikacja 4.b V).

- Możliwy wpływ zmian klimatycznych na obieg Hg w strefie brzegowej południowego Bałtyku

W ostatnich latach, obserwowane jest nasilenie ekstremalnych zjawisk przyrodniczych (HELCOM 2013; IMGW PIB 2015). Intensywne opady, powodzie powodują wzmożone wymywanie substancji chemicznych z lądu co w konsekwencji przyczynia się do włączenia w nurt rzeki zdeponowanej przez dziesiątki lat rtęci. Jest to niezwykle istotny problem, jak wykazały obliczenia, aktualnie w wyniku dyfuzji i resuspensji około 50% rtęci deponowanej do osadów dennych Basenu Gdańskiego, powraca do kolumny wody. Jeśli wzrośnie dopływ rtęci do osadów, np. wraz ze spływem lądowym w wyniku intensywnych opadów - strumienie emisji rtęci z osadu mogą wzrosnąć od kilku do kilkunastu procent ponad różnicę wynikającą ze zmian dopływu (Bełdowski i in. 2009). W ten sposób osad denny zwiększy swój udział jako źródło Hg do ekosystemu morskiego.

Podczas największej powodzi (2010 rok) jaką odnotowano na Wiśle, w stosunkowo krótkim czasie (31 dni) 1,2 ton Hg przedostało się do Bałtyku, co stanowiło 75% rocznego ładunku w 2010 roku (publikacja 4.b VI). Tak duża masa wprowadzonej rtęci nie była spowodowana jedynie dużą objętością wody (12 km³ co stanowiło 21% rocznego przepływu Wisły), ale również kilkukrotnym wzrostem stężenia Hg w porównaniu do okresu przed powodzią. Podczas kulminacji pierwszej fali powodziowej stężenie rtęci całkowitej (Hgtot) w Wiśle wynosiło ponad 200 ng dm"³, przy czym mediana stężenia Hg w okresie poza powodzią wynosiła 6,3 ng dm‘³. Było to spowodowane wymywaniem zanieczyszczeń z gleby deponowanych w ciągu wielolecia, jak również z cmentarzy, wysypisk śmieci, gospodarstw, zbiorników nieczystości itp. Utrzymujący się wysoki poziom wody przez dłuższy czas, oprócz wymywania Hg z lądu przyczyniał się do depozycji zawiesiny (wzbogaconej w rtęć) w pobliżu koryta oraz w korycie rzeki. Ma to istotne znaczenie, ponieważ pod wpływem

V

10