396944650

Pricmysl Polski    Zosł 11

w solance dla fabryk sody około 200 000 ton. Razem więc około 600 000 ton.

Produkcja światowa wynosi około 32 milionów ton.

Z rocznej produkcji 400 000 ton soli przypada na sól jadalną do spożycia przez ludność około 230 000 ton, na sól rolniczo-hodo-wlaną i przemysłową około 70 000 ton. Pozostaje więc nadwyżka około 100 000 ton, którą można eksportować. Ulokowanie soli na rynkach zagranicznych nie jest rzeczą łatwą i, o ile się nie udaje, zakłady muszą dostosować swoją produkcję do chłonności rynku wewnętrznego.

Nic należy przy tym zapominać, że nie można zwiększyć spożycia soli jadalnej. Wynosi ono 9 — 10 kg soli na głowę w ciągu roku. Można zwiększyć zużycie każdego innego artykułu w związku ze wzrostem poziomu życiowego, zużycia soli jadalnej zwiększyć nie można, gdyż organizm ludzki więcej niż przyrodzonej mu normy nie zniesie. Zwiększenie produkcji soli nie jest zależne od samego przemysłu solnego, lecz od uprzemysłowienia kraju.

Bogate złoża soli dają górnictwu solnemu znakomitą podstawę surowcową do dalszego rozwoju i do rozwoju przemysłów przetwarzających sól na inne przetwory, jak soda, soda żrąca itp.

SOLE POTASOWE

Dzisiejszo rolnictwo, prowadzone tak, aby uzyskać możliwie dużo płodów rolnych z jednego hektara roli, wymaga dużej ilości nawozów sztucznych. Takim nawozem, i to nie dającym się zastąpić czym innym, są sole potasowe.

Wydawało się, że w obecnych granicach Polski nie ma złóż soli potasowych zdatnych do wydobywania. Dlatego niezmiernie ważną sprawą było odnalezienie tych złóż. Badania geologiczne (geofizyczne) wykazały możliwości ich znalezienia w pasie Łowicz— Inowrocław. Rozpoczęte w miejscach wskazanych przez geologów (pod Kutnem) w 1917 r. wiercenia natrafiły na wielkie złoża soli jadalnej z pokładami soli potasowej. Złoża te są badane za pomocą dalszych otworów dla określenia korzystnego miejsca na założenie kopalni. Wówczas rozpocznie się druga seria robót górniczych: głębienie szybów i wydobywanie.

LUPKI OGNIOTRWAŁE

Najlepsze lupki (gliny) ogniotrwałe odznaczają się tym, że zawierają duży procent glinu (aluminium), a możliwie mały żelaza. Występują one przy niektórych pokładach węgla (Zagłębie Dolnośląskie) i na niektórych kopalniach we wschodniej części Zagłębia Gómo-śląskiego. Dalsze badania poszukiwawcze tego cennego materiału są w toku i rokują dobre nadzieje. Wydobyty oddzielnie od węgla łupek ulega oczyszczeniu z części zawierających żelazo i prażeniu w specjalnych piecach. Oczyszczony i przeprażony łupek stanowi cenny surowiec dla tych wyrobów, które muszą wytrzymywać bardzo wysoką temperaturę, jak wewnętrzna obudowa pieców hutniczych, koksowniczych, palenisk kotłowych, urządzeń w przemyśle chemicznym itp. Przed wojną Polska całość swego zapotrzebowania musiała pokrywać dowozem z zagranicy, gdyż produkcja górno-śląska była minimalna. Obecnie wywozimy część łupku ogniotrwałego za granicę, przede wszystkim do Szwecji. Wydobycie łupku surowego wynosi około 150 000 ton rocznic, z której to ilości uzyskuje się około 100 000 ton łupku prażonego.

ZAKOŃCZENIE

Z licznych powodów, które dożyły się na bieg naszej historii — a w głównej mierze z powodu braku niepodległości politycznej w ciągu przeszło stulecia — jesteśmy w porównaniu z innymi narodami pod względem gospodarczym zacofani. Jak najszybsze odrobienie tego zacofania jest ambicją każdego Polaka. Jest też jednym z głównych punktów programu, jaki rząd wysuwa od r. 1915.

Wykonanie tego zadania przedstawia jednak nielada trudności w kraju, który został tak straszliwie przez wojnę dotknięty i po wyjściu okupanta był w ruinach i ogołocony ze wszystkiego. Polska, by móc się nie tylko odbudować, ale również podnieść pod względem gospodarczym, potrzebuje — począwszy od artykułów pierwszej potrzeby do wielkich instalacji przemysłowych — ogromnej ilości towarów. Towarów tych nic może stale i w odpowiednich ilościach otrzymywać ani bezpłatnie, ani nawet na kredyt. Musi za nie płacić. Skoro zaś złotem czy innymi wartościami w potrzebnych sumach nie rozporządza, zapłata może nastąpić tylko w drodze wywozu bogactw joj ziemi i wytworów pracy jej ludności.