img05101 djvu

21

oprócz stosownego usposobienia, znać dokładnie dawny język polski, a nawet języki starożytne. Dla tego to dzieje się nierzadko, że młodzi czytelnicy Trembeckiego chwalą go łącząc tylko głos swój ad vocem jiopuli, a niekiedy o jego poezyach dziwaczne na cudzą wiarę powtarzają zdania¹); dla tegoto objaśnianie i kommentowauie wszystkich pism Trembeckiego byłoby nader ważnem i użytccznem, prowadząc ku temu, iżby smak Trembeckiego mógł się stawać coraz powszechniejszym.

Tak rozległe przedsięwzięcie nie zgadza się z planem niniejszego wydania, obraliśmy więc jedno tylko dzieło, to jest Zofijówkę, która pod tym względem, na szczególną ze wszech miar uwagę zasługiwać powinna. Oprócz bowiem ogólnych, wyżej wytknionych zalet, przypomnijmy, iż wielką a może najgłówniejszą poematów opisowych ozdobą jest koloryt, czyli zewnętrzne ubranie: tu więc Trembecki miał pole rozwinięcia swojej mowy poetyckiej w całej wielmożności i blasku. Dla tego spotykamy w Zofijówce częściej niż w innych poety naszego dziełach, zwroty śmiałe i niepospolite składnie. Wiele także przywiedzionych imion i miejsc historycznych stosownego wymaga objaśnienia.

Układ poematu jest bardzo naturalny i prosty. Po ogólnem powitaniu ziemi ukraińskiej i krótkiej

') W pochwale Krasickiego przez Stanisława Potockiego czytamy, iż Trembecki lubo w poezyach swoich często wznosi się wysoko, częściej jednak spada. Wyrok ten powtarzano w różnych pismach; żaden przecież krytyk nie raczył nam pokazać, gdzie mianowicie, dostrzegł owe wielkie upadki Trembeckiego.