4053063774

społeczne na rzecz kształtowania i utrzymania środowiska w stanie zapewniającym życie w bezpiecznym świecie dla obecnych i przyszłych pokoleń.

1. Bezpieczeństwo ekologiczne na tle bezpieczeństwa ogólnego

Zainteresowanie problematyką środowiska naturalnego i jego ochrony szczególnie nasiliło się w latach siedemdziesiątych, po wcześniejszym ogłoszeniu raportu Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych U Thanta zatytułowanego Problemy ludzkiego środowiska (ang. The problems of human environment), ogłoszonego 26 maja 1969 roku. Raport ten uświadomił ludzkości globalne zagrożenie i stał się impulsem do rozpoczęcia w większości krajów cywilizowanego świata działań chroniących środowisko. Dokument ten po raz pierwszy w historii prezentował opinii publicznej dane wskazujące na zniszczenie środowiska naturalnego i jego niekorzystne konsekwencje, wzywał wszystkie kraje do racjonalnego korzystania z zasobów Ziemi i do wysiłków na rzecz ochrony ekosystemu.

W latach siedemdziesiątych wobec znaczącego podniesienia wagi problemu ochrony środowiska, poszukiwano sposobów na zwiększenie efektywności jego ochrony. W Deklaracji Sztokholmskiej przyjętej na zakończenie Konferencji ONZ, która miała miejsce w stolicy Szwecji w 1972 roku. Zasada 1 Deklaracji, opisująca prawo do życia w zdrowym środowisku i do korzystania z niego brzmiała:

„Człowiek ma podstawowe prawo do wolności, równości i odpowiednich warunków życia w środowisku o jakości pozwalającej na życie w godności i dobrobycie. Ponosi on zarazem solenną odpowiedzialność za chronienie i ulepszanie środowiska dla obecnych i przysztych pokoleń”^{1 2}.

Deklaracja ta została uznana za pierwszy dokument wyrażający prawo człowieka do środowiska³, które po prawach politycznych i wolnościach osobistych oraz prawach gospodarczych, społecznych i kulturalnych jest jedną z jego najważniejszych swobód⁴.

Kolejny dokument, niezwykle ważny dla rozwoju prawa ochrony środowiska to Deklaracja z Rio de Janeiro przyjęta w czerwcu 1992 roku podczas konferencji Narodów Zjednoczonych „Środowisko i Rozwój”, powszechnie znanej jako „Szczyt Ziemi”. W

7

1

Wybór dokumentów do nauki prawa międzynarodowego 1976 - Wybór tekstów do nauki prawa międzynarodowego

2

w opracowaniu K. Kocota i K. Wolfkego. PWN. Wrocław - Warszawa 1976, s. 581 - 588.

3

V. P. Gormley, Human Rights and Environment - the Need for International Co - operation, Leyden 1976, s. 110.

4

J. Jendrośka, M. Bar, Prawo ochrony środowiska. Podręcznik, Centrum Prawa Ekologicznego. Wrocław 2005, s.26.