4508816

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1.    Pojęcia, koncepcje i modele związane ze zdrowiem

4.1.1.    Materiał nauczania

Tematy związane ze zdrowiem są ogólnie uważane za interesujące, ważne i stanowią wątek wielu rozmów. Pochodzi to stąd, że każdy mniej lub bardziej świadomie zdaje sobie sprawę z wartości zdrowia. Niestety, najczęściej zdrowie jest w pełni doceniane dopiero wtedy, kiedy zaczyna go brakować. Trafnie określił to Jan Kochanowski w strofach wiersza: „Szlachetne zdrowie, nikt się nie dowie, jako smakujesz, aż się zepsujesz”.

Pomimo dużego zainteresowania sprawami zdrowia, wiadomości o budowie i czynnościach ciała są wśród szerokiego ogółu tak skąpe, że graniczą z zupełną niewiedzą. Nie znając budowy, działania i potrzeb swojego organizmu człowiek często sam sobie szkodzi niewłaściwym postępowaniem i nie potrafi ochronić zdrowia przed niebezpieczeństwami codziennego życia.

Pojęcie zdrowia jest trudne do zdefiniowania, ponieważ jest ono zarówno w powszechnym użyciu i w świadomości potocznej, jak również ma zabarwienie kulturowe i jednocześnie ma zdeterminowany zakres treściowy.

Zdrowie człowieka jak i jego choroby były rozważane na przestrzeni wieków w różny sposób. Tworzone i uzupełniane koncepcje zdrowia są wynikiem obowiązującej w danym okresie myśli filozoficznej, wiedzy o celu i sensie życia, istocie człowieczeństwa oraz o jego związkach z otaczająca rzeczywistością.

Modele zdrowia

Sformułowanie model (modulus - miara, wzór) pochodzi z języka łacińskiego i oznacza wzór, według którego coś jest lub ma być wykonane [21],

W innym ujęciu definicja modelu jest wieloznaczna i może oznaczać konstrukcję o charakterze hipotetycznym, przedstawiającym w sposób schematyczny i uproszczony jakiś przedmiot, stan rzeczy lub proces [18],

Model to uproszczony sposób myślenia o podstawowych cechach zjawiska (oraz związkach pomiędzy cechami) w danej dziedzinie wiedzy [23],

Występują dwa modele zdrowia:

- model biomedyczny, model holistyczny.

Model biomedyczny wywodzi się z filozofii kartezjańskiej. Kartezjusz twierdził, że rzeczywistość najlepiej będzie rozumiana przez rozbicie jej na najmniejsze cząstki. Podkreślając dualizm ciała i umysłu, stwierdził, że ciało jest maszyną, którą można całkowicie zrozumieć w kategoriach układu i działania jego części. Człowieka zdrowego przyrównał do dobrego zegara w doskonałym pod względem mechanicznym stanie; chorego natomiast - do zegara, którego części pracują nieprawidłowo [3], Wyobrażenie to stanowi podstawę modelu biomedycznego.

W biomedycznym modelu zdrowia podstawowym sposobem interpretacji zdrowia jest brak choroby. Reasumując zagadnienie należy stwierdzić, że:

subiektywne odczucie choroby nie musi stanowić podstawy do interwencji medycznej, kiedy nie potwierdzają tego obiektywne wskaźniki;

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7