ROŻNORODNOSC ŚRODOWISK LĄDOWYCH
LEKCJE W TERENIE
Fragment pracy dyplomowej wykonanej w Pracowni Dydaktyki Biologii UMK pod kierunkiem dr Danuty Bronisz - Wolnomiejskiej autorstwa Joanny Dobber- Szczepańskiej
Jarzębiny wyciągają ręce, czerwonych korali pełne, a kosy i gile nawlekają je na długiej nici śpiewu od drzewa do drzewa - las... "
Lucyna Szubel" W tańcu lasu "
Las jest to formacja roślinna, której głównym składnikiem są drzewa. Naturalny las może składać się z jednego tylko gatunku drzewa, jak w przypadku lasów dalekiej północy oraz górskich, lub z licznych gatunków drzew, jak w lasach tropikalnych. Las jest najbardziej złożonym ekosystemem lądowym, czyli zespołem żywych organizmów tworzących biocenozę oraz elementów przyrody nieożywionej, czyli biotopu. Zarówno biocenoza jak i biotop nieustannie na siebie wpływają, co prowadzi do wielkiej różnorodności terenów leśnych na kuli ziemskiej, związanej z warunkami klimatycznymi. Każdy naturalny ekosystem jest układem otwartym, który funkcjonuje dzięki przepływowi energii i krążeniu materii. Najważniejszym źródłem energii w ekosystemach jest energia słoneczna. Część z niej jest wykorzystywana do podstawowych procesów metabolicznych oraz budowy organizmów, a część tracona bezpowrotnie w postaci uwalnianego ciepła.
Tak złożony ekosystem musi powstawać pewnymi etapami. W każdym określonym terenie istnieje tendencja do powstawania uporządkowanych zespołów, zmieniających się wraz z fizycznymi warunkami, aż do powstania ustabilizowanego, dojrzałego zespołu końcowego, tzw. zespołu klimaksowego. Proces taki powodujący przeobrażenie się prostych ekosystemów w bardziej złożone nazwano sukcesją.
Klasycznym przykładem sukcesji ekologicznej były badania zespołów występujących nad brzegami jeziora Michigan. W miarę, jak jezioro stawało się coraz mniejsze, powstawały stopniowo coraz młodsze wydmy piaszczyste, na których można było w miarę ich odległości