4552034855

od jeziora obserwować różne stadia ekologicznej sukcesji. Na najmłodszych wydmach znajdujących się najbliżej jeziora występowały tylko trawy i owady, na starszych wydmach osiedlały się już rośliny krzewiaste, a na jeszcze starszych - roślinność drzewiasta, wiecznie zielona. W końcowym etapie tego procesu pojawił się bukowo - klonowy zespół klimaksowy z żyzną glebą, pełną dżdżownic i ślimaków.

Biocenozy w poszczególnych ekosystemach mają wyraźne piętra, wyróżnione przede wszystkim na podstawie pionowych różnic w fizycznych czynnikach, takich jak temperatura, nasłonecznienie i tlen. W lesie można wyróżnić piętra roślin począwszy od mchów i ziół rosnących przy ziemi, poprzez krzewy i niskie drzewa, aż do drzew wysokich. W każdym piętrze występują charakterystyczne zwierzęta. Nawet tak bardzo ruchliwe zwierzęta jak ptaki są związane z pewnymi piętrami. Niektóre gatunki można spotkać tylko wśród krzewów, inne zaś wyłącznie na wierzchołkach wysokich drzew. Piętrowość zmniejsza konkurencję między gatunkami i umożliwia wspólne występowanie większej liczby gatunków na danym terenie.

W lesie wyróżniamy cztery piętra roślinności: ściółkę leśną wraz z glebą, runo leśne, podszyt oraz korony drzew.

Ściółka leśna jest utworzona przez opadłe liście oraz szczątki roślinne i zwierzęce. Wraz z powierzchniową warstwą gleby i podziemnymi częściami roślin jest miejscem występowania drobnych organizmów, odżywiających się szczątkami organicznymi. Należą do nich drobnoustroje (tj. bakterie, grzyby, pierwotniaki), glony, nicienie, pierścienice, pajęczaki, wije, owady bezskrzydłe oraz larwy owadów. Zwierzęta te mają wpływ na strukturę i żyzność gleby. Ściółka to ogromny rezerwuar związków mineralnych i organicznych, które dzięki działalności wyżej wymienionych organizmów glebowych ulegają rozkładowi i przechodzą do gleby. W ten sposób roślinność wzbogaca glebę w składniki pokarmowe i przeciwdziała wypłukiwaniu ich w głąb, poza strefę korzeni. Od składu florystycznego zbiorowiska zależy jakość próchnicy, od niej zaś - rozwój mikroorganizmów glebowych i kształtowanie się wielu właściwości gleby.

Runo leśne składa się z różnych roślin zielnych, drobnych krzewinek (borówki, jagody), mchów, paproci oraz grzybów. W warstwie tej występują liczne owady, tj.: błonkówki, muchówki, chrząszcze, motyle, pluskwiaki, mrówki, pajęczaki. Oprócz nich można spotkać także ślimaki i drobne zwierzęta kręgowe, tj.: płazy, gady (żmija, zaskroniec, jaszczurka) oraz ssaki (myszy, zające, ryjówki, jeże). Runo jest ważnym czynnikiem przy wyróżnianiu typów lasu. Na jego podstawie można wnioskować nie tylko o typie lasu, właściwościach gleby i mikroklimatu, lecz również o stopniu przekształcenia zbiorowiska naturalnego na skutek gospodarki człowieka.

Podszyt tworzą młode drzewa i różne rośliny krzewiaste. W tej warstwie znajdują schronienie przeważnie owady i ptaki.

Korony drzew to najwyższe piętro lasu, utworzone przez konary, gałęzie, liście i owoce drzew, a także przez zamieszkujące je zwierzęta, najczęściej owady i ptaki.

Z podanych przykładów możemy wywnioskować, że las nie jest przypadkowym nagromadzeniem się roślin. Tworzące go organizmy cechuje wielka różnorodność, każdy z nich jednak odgrywa określoną rolę. Obecność jednych warunkuje życie drugich. Wszystkie te organizmy przystosowały się do warunków panujących w danym środowisku, a jednocześnie przekształcają je w określonym, korzystnym dla siebie kierunku. Drzewa na przykład bardzo silnie wpływają na inne elementy lasu przez zmianę warunków świetlnych, temperatury, wilgotności, lecz one zależne są z kolei od innych organizmów. Drzewa oraz rośliny podszytu i runa pobierają z gleby duże ilości soli mineralnych. To ciągłe pobieranie soli mogłoby doprowadzić do całkowitego wyjałowienia gleby, gdyby nie działalność grzybów i drobnoustrojów. Organizmy te rozkładają stopniowo obumarłe szczątki roślin i zwierząt na łatwo przyswajalne sole, które po przejściu do gleby mogą być ponownie pobrane przez rośliny. Drzewostan ponadto wpływa w znacznym stopniu na zmianę stosunków