4597124142

tektury do naszego Stowarzyszenia do wypowiedzenia się) oraz opracowanie opinii i wniosków, które po przedyskutowaniu i przyjęciu przez Zarząd, zostały przesłane do KUA jako stanowisko Stowarzyszenia.

Podstawą dla oceny projektu i zajęcia stanowiska były materiały Konferencji szczecińskiej: referaty, stenogram dyskusji i uchwalone wnioski.

*

W związku z omówionym programem prac — Komisja prosi zainteresowanych kolegów o podzielenie się swymi życzeniami, uwagami i doświadczeniami w dziedzinie stanowiącej przedmdot pracy Komisji i równocześnie podstawową tematykę numeru 1/60 Przeglądu Geodezyjnego.

W. R.

NA MARGINESIE XX KONFERENCJI NAUKOWO-TECHNICZNEJ SGP

W czasie obrad XX Konferencji niektórzy uczestnicy kwestionowali jej zwołanie, wysuwając zastrzeżenia, że po-L wołanie tej konferencji było albo za wczesne, albo za późne. Takie głosy były i przed zwołaniem konferencji, przy czym poddawano w wątpliwość potrzebę zwoływania takiej konferencji. Analiza pobudek, jakimi kierowano się w obu wypadkach, nie jest obecnie istotna, bo przebieg obrad i dyskusja wskazują, że konferencja była celowa. Zaznajomiono na niej geodetów — przedstawicieli resortów oraz gości zagranicznych — z naszymi osiągnięciami w dziedzinie wykonywanej nowoczesnej triangulacji w Polsce.

Gdyby uczestnicy XX Konferencji zechcieli w swoich kołach zakładowych przenieść (w streszczeniu) referaty, przebieg obrad, dyskusję i wnioski, a następnie przedyskutować je u siebie, to konferencja spełniłaby swą rolę w większym zakresie.

Wydaje mi się, że i to nie wyczerpuje zamierzeń, jakich należałoby się spodziewać po XX Konferencji, a mianowicie: , danie nie tylko wyczerpującej informacji ogółowi geodetów

0    naszych pracach triangulacyjnych, ale i o stanie triangulacji. jaką otrzymaliśmy w spadku w r. 1945. Nie wystarczy więc wydanie materiałów pokonferencyjnych w formie więcej lub mniej streszczonych przemówień oraz wniosków, ale najwłaściwszą fermą byłoby opracowanie wyników konferencji w formie broszury ujmującej w treści podstawowe zagadnienia zawarte w referatach, jak i ważniejsze podstawowe wypowiedzi w dyskusji.

Wprawdzie \ve wnioskach jest jeden, który postuluje wydanie monografii o polskiej triangulacji, praca ta będzie miała charakter naukowy — no i ukaże się dopiero za kilka lat. Tymczasem na codzień potrzebna jest informacja dająca obraz stanu triangulacji w Polsce, pozwalająca rozeznać się w jej wartości, wskazująca które i w jakim zakresie punkty triangulacyjne mogą być użyte do prac geodezyjnych. W opracowaniu należałoby również podać, jaki jest przewidywany program uporządkowania triangulacji na przyszłość.

Ta informacja na codzień jest potrzebna dlatego, że już dziś obowiązują przepisy o nawiązaniu do triangulacji, że ogół geodetów docenia i uznaje konieczność dowiązania, chociaż nie zawsze na razie istnieją ku temu możliwości.

Główny Urząd Geodezji i Kartografii urządza wprawdzie konferencje z „delegaturami", daje wyjaśnienia i wytyczne w tych sprawach, jednak są to pociągnięcia na własnym podwórku, zaspokajające wąski krąg geodetów. Jestem pewny, że jeśli nie wszyscy, to przeważająca cześć geodetów będzie wdzięczna za wydanie wyczerpującej informacji na temat naszej triangulacji

Kto to ma zrobić?

Jeśli już niikt inny nie poczuwa się do obowiązku, to naturalnie zadanie to spada na Stowarzyszenie Geodetów jako inicjatora XX Konferencji. Zresztą jest to rola naszego Stowarzyszenia — zwracać uwagę na aktualne zagadnienia geodezyjne i podejmować akcje, które już nieraz przyniosły naszej geodezji i geodetom wiele korzyści.

Kruszenie kopii o tę sprawę jest dilatego słuszne, że geodeci wykonawcy w czasie pobierania nauk otrzymali wiele teoretycznych wiadomości o triangulacji i o jej najwyż-^ szych wartościach w robotach geodezyjnych, natomiast w praktyce nie zawsze znalazły potwierdzenie, a wręcz nieraz były przyczyną gorzkich rozczarowań, gdy wyznaczone poligony nie wiązały się. Niestety, orientować się w zagadnieniach triangulacyjnych w Polsce nie jest łatwo.

Otrzymaliśmy w spadku triangulacje zakładane jeszcze w ubiegłym stuleciu przez różne szkoły uprawiające odmienne metody opracowania triangulacji, w rożnych układach, o odmiennej stabilizacji itp. Wyrażając się lapidarnie — zaczęliśmy od mieszanki triangulacyjnej, w której wprowadzenie polskiej triangulacji ma zaprowadzić ład

1    porządek. Stąd, o ile kto nie jest zorientowany, po uzys-

kaniu współrzędnych bez dostatecznego uzupełnienia uwagami i wyjaśnieniami dotyczącymi przede wszystkim ich wartości (dokładności) może natknać się na różne niespodzianki dla niego nieraz nie do przezwyciężenia. A mamy przecież 60 000 punktów triangulacyjnych, z tego na razie 1/3 jest ujęta w jednolitą sieć triangulacyjną, która obecnie poddawana jest wyrównaniu. Na razie tylko sieć główna i niektóre obszary mają ostateczne współrzędne.

Krótko mówiąc, jeszcze dużo mamy do zrobienia w triangulacji, a przede wszystkim w jej uporządkowaniu i wiele, wiele lat jeszcze upłynie zanim otrzymamy ją uporządkowaną ostatecznie.

Wielu mówców na XX Konferencji podkreślało właśnie, że nowoczesna triangulacja — to wprowadzenie ładu do geodezji, podkreślano też, że i sama triangulację należy utrzymywać w porządku. Niektórzy koledzy, może nawet ich liczba jest duża, podnoszą, że wykonanie naszej triangulacji trwa zbyt długo i wydaje się też niektórym, że w wielu przypadkach zaniedbaliśmy okazję zagęszczenia sieci *na-wiązuję tutaj do wypowiedzi jednego z uczestników, który taki postawił zarzut).

Należy i na ten problem spojrzeć obiektywnie. Jeden z twórców nowej triangulacji wyraźnie podkreślił, że założenie i wykonanie triangulacji według klasycznych metod wymagałoby znacznie dłuższego czasu, co zresztą potwierdza historię europejskich i pozaeuropejskich triangulacji. Przy klasycznej metodzie mamy 4 rzędy, a w każdym rzędzie inne długości boków tak, że w rezultacie w IV rzędzie mamy — 1 km, a w I rzędzie — 25 km. Natomiast w sieci wypełniającej przeciętna długość 7 km, a przeciętna długość sieci zagęszczającej 2.5—3 km. Te różnice wpływają na opracowanie projektu, wywiad, zabudowę, czas i metody obserwacji, wyrównanie. Analizując referaty dochodzimy do wniosku, że założenie przyjęte przy decyzji podejmowania wykonania wg nowych metod były słuszne, bo metoda ta jest jeszcze pod każdym względem ekonomiczniejsza. Użyłem słowa na Tazie, bo jak z referatów wynika, trudności te występują, gdybyśmy chcieli wyrównać całą sieć wypełniającą. Na razie robimy to w grupach przy dostosowaniu do wyrównanej sieci astronomiczno-geodezyjnej.

Jasne jest, że Chcielibyśmy mieć triangulację uporządkowaną jak najszybciej, ale należy liczyć się z warunkami i możliwościami. Narzuca się pytanie, czy nie można zdobyć się na maksimum wysiłku, aby triangulację w krótkim czasie uporządkować. Przeanalizujemy więc wirunki w czasie, gdy podejmowaliśmy prace triangulacyjne.

1.    Zaistniała wówczas konieczność wykonania mapy w skali 1 : 25 000, w czasie możliwie krótkim. Dla -tych celów wystarczało zagęszczenie 1 :16 km¹.

2.    Z trudnością zdobyliśmy zagraniczny sprzęt wysokiej jakości, potrzebny do obserwacji, gdyż trzeba było płacić dewizami, a samo słowo dewizy — mówi chyba dużo.

3.    Posiadaliśmy nieliczną kadrę wyszkoloną w pracach triangulacyjnych, ponadto w okresie okupacji straciliśmy wielu geodetów, a narybku nowego nie było, trzeba więc było szkolić nowych ttriangulatorów i przeszkolić starszych, ponieważ nowa koncepcja sieci, nie bardzo jeszcze wypróbowana, kształtowała się w ogniu codziennej pracy. Trzeba było również szukać odpowiednich form organizacyjnych produkcji. Rozwój postępu technicznego wymagał również od wykonawców przestawienia się w pracy.

4.    W owym czasie, pamiętamy dobrze, że był silny front na budowę przemysłu, odbudowę zniszczonego kraju, reformy rolne, osadnictwo, regulację rtp., a dla tych celów geodeci byli niezbędni, wygospodarowanie więc kadTy geodezyjnej dla celów triangulacyjnych nie było wcale łatwe.

Jednym słowem nie samą triangulacją się żyje, należy więc z dużą dozą cierpliwości czekać na uporządkowanie w dziedzinie triangulacji. Gdybyśmy tak zanalizowali stan triangulacji w innych państwach — to można by, nawet

461

-