4631370599

374 J. KUDUK-JAWORSKA

6. Inne związki metali. Sporadyczne doniesienia informują o właściwościach modyfikowania promienioczułości w hodowlach bakteryjnych przez różne związki metali: Ag(I), Cu(I) i Cu(II), Zn(II), Hg(II), Rh(II), Ru(II), Ru(III), Co(III), Fe(III), [81 i lit. cyt.] oraz Pb(II), Ni(II), Hg(II), Se(IV) [90],

ZAKOŃCZENIE

Pomyślne wyniki chemiopromienioterapii z udziałem cisplatyny i karbo-platyny przyczyniły się do intensywnego rozwoju badań nad związkami metali w celu znalezienia środków leczniczych korzystnie modulujących efekty popromienne. Badaniami obejmuje się nie tylko nowe związki platyny i innych platynowców, lecz również związki innych metali. Niewątpliwie, pomocne przy racjonalnym poszukiwaniu nowych promieniouczulaczy byłoby gruntowe poznanie mechanizmu ich działania. Obecnie problem ten daleki jest od wyjaśnienia. Próbuje się przede wszystkim ustalić, indywidualnie dla każdego związku, które z podstawowych składowych tego procesu, takich jak powinowactwo do elektronu, zdolność do reakcji z komórkowymi cząsteczkami o charakterze tioli oraz właściwości tworzenia silnych i specyficznych wiązań z DNA, odgrywają istotną rolę. Najbardziej zaawansowane badania dotyczą platynowców. Wynika z nich, że cisplatyna, karboplatyna oraz ich analogi wywołują efekt promieniouczulający dzięki tworzeniu specyficznych wiązań z DNA, skutecznie zaburzających procesy naprawy uszkodzeń popromiennych. Związki rodu natomiast swoje działanie promieniouczulające mogą zawdzięczać reaktywności w odniesieniu do elektronu lub grup tiolowych.

Należy jeszcze raz podkreślić, że dotychczas, podobnie jak w chemioterapii, najważniejszymi związkami metali dla promienioterapii są obojętne kompleksy platyny(II). Jednakże wyniki prac nad nowymi, zawierającymi metal, czynnikami promieniouczulającymi pozwalają przypuszczać, że arsenał chemiopromieniote-rapeutyków może się wkrótce znacznie wzbogacić. Nie można wykluczyć, że związki innych metali okażą się efektywniejsze od związków platyny.

Podziękowanie

Wyrażam wdzięczność Pani profesor Irenie Szumiel za przeczytanie maszynopisu niniejszej pracy oraz za cenne uwagi i sugestie.

Pracę przygotowano w ramach badań własnych, finansowanych przez Uniwersytet Wrocławski (2015/W/WCH/98).

PIŚMIENNICTWO CYTOWANE

[1] N. Farrell, Transition Metal Complexes as Drugs and Chemotherapeutic Agents, [w:] Cataly-sis by Metal Complexes, B. R. James, R. Ugo, Eds, Reidel-Kluwer, Dordrecht 1989, chapter 8, s. 183-207.