4640480754

HYDROŻELE 119

22. NOWE TRENDY ZASTOSOWAŃ HYDROŻELI W MEDYCYNIE, BIOLOGII I FARMACJI

Ostatnią dekadę cechują prace dotyczące właściwości różnych superabsor-bentów w warunkach in vivo [125]. Opublikowano też dwa krótkie przeglądy literaturowe na temat hydrożeli przeznaczonych do celów medycznych i farmaceutycznych [126, 127]. Większość opatrunków żelowych zawierających środki lecznicze sporządza się z N-hydroksyalkilo-akrylanów lub, odpowiednio, metakrylanów. Najczęściej używanym monomerem jest N-2-hydroksyety-lo-akryloamid, tj. CH₂=CH—CONH—C₂H₄OH. Hydrole przeznaczone do celów medycznych muszą być odporne na zmianę warunków zewnętrznych, jak naprężenie ściskające, temperatura, pH itd. Wymagane są ponadto biokom-patybilność oraz właściwości antykoagulacyjne. Znaczący postęp w tym kierunku stał się możliwy dzięki kontrolowaniu stopnia usieciowania, a także umiejętności wprowadzania do sieci ściśle określonych grup funkcyjnych [124]. Okazało się, że hydrożele zawierające kilka grup funkcyjnych są doskonałym materiałem do klejenia implantów z tkankami lub do klejenia samych tkanek [128, 129]. Prowadzone są badania mające na celu użycie hydrożelu jako substratu do wzrostu tkanek, co w przyszłości ma umożliwić regenerację całych organów u istot żyjących [130],

Inne prace poświęcone są rozwojowi nowych technik preparowania hydrożeli, naśladując układy biologiczne [131]. W tym wypadku są to żele oparte na polipeptydach.

Opisano ponadto zastosowania dotyczące użycia hydrożeli do immobiliza-cji enzymów w procesach separacji z udziałem membran [125].

Dotychczasowe badania podstawowe nad superabsorbentami żelowymi dowiodły, jak bardzo ich właściwości zależą od struktury sieci. Sporządzanie sieci „na miarę” ułatwić mają modele, ustanowione na podstawie badań kinetycznych [132], Najlepiej poznanym układem modelowym jest kopolimer kwasu akrylowego i NMBA, ponieważ uwzględniona jest obecność pętli, wiązań nienasyconych i stopnie usieciowania w formowanych żelach, w zależności od pH i siły jonowej w nadawie polimeryzacyjnej.

Znana jest grupa leków stanowiąca połączenie amfifilowe. Mając to na uwadze, opracowano syntezę amfifilowego terpolimeru przewidzianego jako nośnik hydrożelowy, uwalniający w sposób kontrolowany składnik czynny. Kopolimerem takim jest np. poli(N-izopropyloakryloamido-co-akrylan so-du-co-n-N-alkiloakryloamid) [133], usieciowany NMBA. Grupy alkilowe zawierają łańcuchy węglowodorowe C₁₀_₁₈. Inne układy przeznaczone do spowolnionego uwalniania leków są oparte na dekstranie, którego modyfikację także opisano [133].

O wykorzystaniu superabsorbentów żelowych do produkcji środków higieny osobistej, tj. pampersów, podpasek itp. wspomniano już na wstępie. W praktyce stosowane są w tych celach różnego typu żele, przy czym muszą one być nieszkodliwe i odznaczać się dużą zdolnością absorpcyjną roztworów fizjologicznych.