4645771704

16

JAN BAUMGART

W Polsce, w zmienionych przez rewolucję kulturalną warunkach, zagadnienie budownictwa bibliotecznego przybrało specyficzne oblicze. Z rozmachem otwarto szerokim masom dostęp do oświaty, nauki i kultury. W konsekwencji wzrosła liczba bibliotek wszelkiego typu: powszechnych, szkolnych oraz naukowych — ogólnych i specjalnych. Księgozbiory biblioteczne w Polsce liczące w r. 1938 łącznie ok. 17 000 000 wol. zwiększyły się do 130 000 000 wol. w 1962 r.

Rozwój bibliotek jest pierwszorzędnym osiągnięciem kulturalnym, któremu towarzyszyło jednak powstanie kłopotliwego problemu magazynowania milionów książek i stworzenia właściwych warunków ich udostępnienia dla potrzeb nauki, oświaty i kultury. Odpowiedni lokal oraz jego wyposażenie stanowi zasadniczy i podstawowy warunek prawidłowej działalności i rozwoju każdej biblioteki.

Wzmożony ruch na polu budownictwa bibliotecznego jest w dużej mierze odpowiedzią na szybki rozwój oświaty, nauki i kultury w warunkach powojennych. Zwielokrotniły się liczby czytelników, wzrosły kadry pracowników nauki, powiększyła się wydatnie liczba studiujących, rozwinęło się czytelnictwo wśród szerokich rzesz społeczeństwa.

Wzrost piśmiennictwa światowego i rozszerzony zakres zadań bibliotek spowodowały konieczność budowy nowych gmachów bibliotecznych względnie rozszerzenia lub adaptacji starych budynków, a co za tym idzie, zaktualizowały zagadnienie budownictwa bibliotecznego w całym świecie. Wiele wydawnictw dokumentuje ten kierunek zainteresowań. Wystarczy dla przykładu wymienić podwójny zeszyt 251—252 L' Architecture Franęaise (za lipiec-sierpień 1963), poświęcony wyłącznie budownictwu bibliotecznemu¹ oraz pracę Antoniego Thompsona Library Buildings of Britain and Europę (London 1963).

Dowodem aktualności problemu budownictwa bibliotecznego są również liczne narady i konferencje architektów i bibliotekarzy. Na gruncie amerykańskim niezmiernie pożyteczne prace wykonał Komitet Współpracy w Planowaniu Budynków Bibliotecznych (Cooperative Committee on Library Building Plans). Rezultatem jego działalności są protokóły, sprawozdania i publikacje, m. in. zwięzła praca pt. Planning the University Library Building, A summary of discussions by libra-rians, architects and engineers², przetłumaczona na język polski pt. Planowanie gmachu biblioteki uniwersyteckiej.    ±

W Europie narady tego rodzaju są jeszcze nie tak częste, niemniej jednak i tu współpraca bibliotekarzy i architektów staje się zjawiskiem normalnym. W Polsce możemy także zanotować jako duży sukces dojście do skutku Seminarium w Kazimierzu nad Wisłą w dniach 28—30 maja 1962 r., zorganizowanego przez Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich (organizator doc. dr Ryszard Przelaskowski) wespół ze Stowarzyszeniem Architektów Polskich. Materiały Seminarium opublikowano w wydawnictwie pt. Budownictwo biblioteczne. Materiały seminarium w Kazimierzu nad Wisłą 28-30 maja 1962 (Warszawa 1964).

O aktualności zagadnienia świadczyć może również Międzynarodowa Konferencja specjalistów z krajów socjalistycznych, odbyta w dniach 11-14 lutego 1964 r. w Pradze³, a poświęcona problemom budownictwa, wyposażenia i aparatury technicznej bibliotek oraz Międzynarodowe Seminarium w sprawie budowy i wypo-

1

   Omówił go arch. Jerzy Wierzbicki na łamach Przeglądu Bibliotecznego R. 32: 1964 z. 1/2 s. 92—101.

2

   Ed.. I. E. Burchard, C. W. D a v i d and I. P. B o y d. Princeton, N. J. 1949 Princeton University Press.

3

   Helena Więckowska: Międzynarodowa Konferencja w sprawach budownictwa bibliotecznego. Prz. bibliot. R. 32: 1964 z. 1/2 s. 128-131.