4645771717

STEFAN ROSOŁOWSKI Centr. B-ka Wojskowa

NAUKA A BIBLIOTEKI NAUKOWE SIŁ ZBROJNYCH «

Wnioski z badań nad organizacją i funkcją bibliotek wojskowych

Do prawidłowego funkcjonowania instytucji naukowych i działania praktycznego w siłach zbrojnych- konieczny jest nowoczesny system krążenia myśli naukowej, którego podstawą jest sprawna sieć bibliotek i placówek naukowej informacji. Istnieje wzajemne uwarunkowanie między organizacją i rozwojem nauki wojennej oraz możliwościami zastosowania jej wyników dla celów militarnych a powstawaniem i rozwojem wojskowych bibliotek naukowych. Dlatego też tendencje rozwojowe występujące w bibliotekarstwie naukowym współczesnych armii zostały tu ukazane na tle przemian obronnych funkcji nauki.

Można powiedzieć skrótowo, że kształt cywilizacji XX wieku, jej wielkość i losy są uzależnione od rozwoju nauki. Najkorzystniejsze dla społeczeństwa byłoby rozwijanie nauki i spożytkowanie jej osiągnięć dla celów wyłącznie pokojowych. Dotychczas jednak jest to tylko odwieczny motyw szlachetnych marzeń ludzkich o przekuciu mieczy na lemiesze. Marzenia te stały się obecnie dążeniem większości ludzi w świecie, a z chwilą ukształtowania się obozu socjalistycznego i wzrostu jego potęgi zrodziły się realne warunki do utrwalenia pokoju.

Istnieją jednak ciągle siły, które uniemożliwiają wyrugowanie wojny ze stosunków międzynarodowych. Wynikające stąd stałe zagrożenie zmusza państwa socjalistyczne do odpowiednich wysiłków obronnych.

W tych warunkach duża część badań naukowych poświęcona jest przygotowaniu nowych środków walki, zasad ich użycia i obrony przed nimi. Nakłady na „unaukowienie” wojny • w ostatnich latach wzrosły wielokrotnie. Wydatki wojskowe w całym świecie wynoszą obecnie 120 mld. dolarów rocznie *. Prace badawcze, teoretyczne i stosowane koncentrują się w dużej mierze wokół zadań natury wojskowej. W Wielkiej Brytanii 2/5 globalnej sumy wydatkowanej na badania naukowe i ich zastosowanie przeznacza się na obronę narodową. W Stanach Zjednoczonych udział budżetu wojskowego w finansowaniu badań naukowych przekracza 50% ².

Warto zwrócić uwagę na fakt, że siły zbrojne wszystkich państw liczą obecnie

¹    Gospodarcze i społeczne skutki rozbrojenia. Raport Sekretarza Generalnego ONZ przedstawiający opracowanie grupy doradców — Nowy Jork 1962. Warszawa 1963 ss. 144. — W 1965 r. suma ta wynosiła już 180 mld. dolarów.

²    W sprawozdaniu Komitetu Nauki NATO czytamy m. in.: „Doświadczenie wykazuje, że fundusze wojskowe na badania naukowe są wyższe od wszystkich funduszów wydatkowanych na ten cel przez całość gospodarki narodowej”. O rozwoju nauki na Zachodzie. Warszawa 1962 ss. 39 PAN Materiały informacyjne. Ser. A z. 4; Sprawę udziału nauki w badaniach dla celów militarnych we Francji porusza Gaston Palewski w art. pt. Recherche et defense nationale. Rev. Def. nat. An. 18 :1963 s. 1089—1097. Zob. Ignacy Małecki: Rola nauk technicznych i przyrodniczych we współczesnej gospodarce. Problemy R. 19 : 1963'nr 8 s. 476.

Przegląd Biblioteczny 1966 — 1