118 Bronisław Pabich
Współbrzmienie dźwięków wydawanych przez strunę od jej początku do podpórki oraz dźwięku wydawanego przez całą strunę tworzy interwał muzyczny. Interwał 2 : 3 Pitagoras nazwał diapentem, interwał 3 : 4 zaś diatessaronem. Współczesne ich nazwy, to kwinta i kwarta. Odległość (interwał) dźwięku od niego samego nazywamy prymą. Na rysunku 10 zaprezentowano miejsca ustawienia podpórki monochordu dla poszczególnych interwałów.
-1 |
pryma | |
----- |
octawa |
diapason |
2:3 |
kwinta |
diapente |
3:4 |
kwarta |
diatessaron |
4:5 |
tercja |
Rys. 10. Wybrane interwały muzyczne a ułamki typu
0
Gdybyśmy przyjęli jako podstawowy dźwięk C, wówczas oktawą byłby dźwięk C1, kwintą dźwięk G zaś kwartą F. Interwałem dobrze brzmiącym dla ucha w połączeniu z prymą i kwintą jest jeszcze tercja wielka. Służy ona do tworzenia akordów muzycznych.
Interwały ułatwiają muzykom porozumiewanie się między sobą. Gdy umierający Mozart dyktował Saleriemu swoje ostatnie dzieło „Reąuiem”, nie dyktował mu nut, tylko informował, który instrument orkiestry powinien zagrać od danego dźwięku serię określonych interwałów. Rozróżniamy interwały wstępujące (wtedy wzrasta częstotliwość dźwięków) oraz zstępujące. Muzykom wygodniej posługiwać się interwałami wstępującymi. Każdemu interwałowi odpowiada odpowiedni stosunek częstotliwości dźwięków. Interwały i stosunki częstotliwości dźwięków, które pozostają w odległości tego interwału są następujące:
• pryma czysta -1/1,
• sekunda mała - 15/16,