4962384019

295

CENTRALNY KATALOG

stąpi om jednak w usługowości sieci bibliotek lekarskich, dogodnie dla jej użytkowników rozłożonych w całym kraju.

Niekorzystna jest również centralna rejestracja według sieci bibliotecznych, nawet jeśli obejmuje całość piśmiennictwa wpływającego bądź posiadanego przez jej biblioteki, gdyż będzie częściowo dublować s:ę bądź z centralnymi katalogami lokalnymi ewentualnie regionalnymi, bądź z ogólnokrajową rejestracją.

Przykład Biuletynu Zagranicznych Nabytków Bibliotek PAN, rejestrującego nabytki tylko swojej sieci bibliotecznej, wykazuje z jednej stromy brak kompletności, gdyż Biuletyn wymienia tylko to, co centralnie dla sieci się nabywa, nie podając natomiast nabytków, otrzymywanych przez instytuty bezpośrednio z zagranicy w drodze daru lub wymiany, z drugiej zaś strony dubluje częściowo Centralny Katalog Książek Zagranicznych gromadzony w skali ogólnokrajowej w Bibliotece Narodowej. Przykład Centralnego Katalogu Wydawnictw Zagranicznych treści ekonomiczno-społecznej (wyd. SGPiS), obejmującego -kilkanaście bibliotek ekonomicznych oraz kilka innych, wskazuje z kolei na inny defekt — z jednej strony nie ujęto tu wszystkich wydawnictw ekonomicznych wpływających do kraju, a znajdujących się w innych, nie ekonomicznych bibliotekach, z drugiej strony — (pominięto w tych kilkunastu uwzględnionych bibliotekach wydawnictwa treści ogólnej lub innejy konieczne w pracy biblioteki i czytelnika, a wychodzące poza zakres r.auk ekonomiczno-społecznych. Utworzony w Gliwicach centralny katalog chemii na pewno zawiera całe partie wspólne z centralnym katalogiem biologii w zakresie chemii organicznej czy innych dziedzin pokrewnych, a z reguły duże połacie tych obu dziedzin znalazłyby się w centralnym katalogu medycyny, co więcej np. cala chemia powtórzy sdę w centralnym katalogu wydawnictw technicznych.

Przeciwieństwem takich katalogów, dających fragmentaryczne materiały a przy tym dublujących je z innymi dziedzinami, są centralne katalogi ogólne, obejmujące wszystkie dziedziny i wszystkie biblioteki; stanowią one najoszczędniejszą formę pracy. Obstawanie przy takiej formie rejestracji jest konsekwencją doświadczeń poczynionych i omówionych w światowym piśmiennictwie bibliotekarsko-dokumentacyjnym *. Preferencja tego typu centralnych katalogów jest tak oczywista,, że w krajach gdz e publikuje się taką rejestrację — ma ona zakres ogólny, jeśli chodzi o rejestrację nowych nabytków, natomiast centralne ka/talogi całości zasobów bibliotecznych w zakresie czasopism miewają odrębną publikację dla nauk matematyczno-przyrodniczych, technika, medycyny i (rolnictwa — (razem, pomijając nauki społeczne (np. World list of scientific periodicals, J. Lomsky: Soupis cizozemskych perio-ćik technickych a pribuznych).

W Polsce powojennej rejestracja specjalna (centralne katalogi dziedzinowe) wyprzedziła rejestrację uniwersalną o zasięgu ogólnokrajowym, ponieważ w kraju zdezorganizowanym wojną łatwiejszą była realizacja odcinka niż wielkiej całości, potrzeby zaś były palące. Uniwersalny centralny katalog.

¹ Zob. zestawienie bibliograficzne w: J. Czerniatowicz, J. Gruszecka: Centralne katalogi. Biuletyn Instytutu Bibliograficznego T 5 1957 nr 3 s. 197—204.