4962384061

228 boleslaw Swiderski

istnieją jednak państwa, w których wykazuje ona wysoki stopień zaawansowania.

Wielkie zrozumienie współpracy w zakresie gromadzenia zbiorów i w ogóle całej akcji ”library co-operation” wykazują w Wielkiej Brytanii powszechne biblioteki publiczne. Włożyły one dużo trudu i wysiłku w jej zorganizowanie. Ale akcja ich posiada również szereg słabych stron; "subject specialization” nie objęła dotąd wszystkich regionów, gromadzenie zbiorów ogranicza się najczęściej do wydawnictw brytyjskich (łatwiej przecież w kraju osiągalnych niż zagraniczne), plany nabywania zbiorów mają nieraz charakter zbyt selekcyjny, w działalności bibliotek brak jednolitości i standar-tyzacji.

O ile udział powszechnych bibliotek publicznych w zespołowej akcji gromadzenia zbiorów należy ocenić pozytywnie, o tyle uczestnictwo bibliotek uniwersyteckich oraz bibliotek specjalnych jest niezadowalające. Mały udział tych bibliotek w planach "subject specialization” jest tym dziwniejszy, że przecież one właśnie są głównymi składnicami wydawnictw zagranicznych i one to dostarczają głównie materiałów dla celów badawczych. Tymczasem współpraca bibliotek uniwersyteckich i specjalnych na tym polu nie wyszła, nie licząc małych wyjątków, poza ramy systemów lokalnych. Brak jest w Wielkiej Brytanii porozumienia na dużą skalę, podobnego do „Farmington Plan”. Nie zdołano też na wyspach brytyjskich zorganizować współpracy na wzór Niemieckiej Republiki Demokratycznej i Niemieckiej Republiki Federalnej, gdzie sprawę załatwiono centralnie, na drodze administracyjnej, stosunkowo szybko i sprawnie. Przyczyny tego stanu rzeczy w Wielkiej Brytanii są różne. Leżą one m.in. w dobrowolności współpracy bibliotek, w ich liberalizmie, indywidualizmie, w dobrym zaopatrzeniu niektórych bibliotek uniwersyteckich w materiały humanistyczne, łatwej dostępności i bogactwie zbiorów bibliotek metropolii (będącej głównym ośrodkiem naukowym kraju), bliskiej odległości od Londynu zasobnych bibliotek uniwersyteckich w Oxfordzie i Cambridge itp. ⁹⁸

Z współpracą w zakresie gromadzenia wiąże się zagadnienie wymiany i redystrybucji zbiorów. Pozytywnie należy tu ocenić powstanie i działalność British National Book Centre Akcja wy-

⁹⁸ Por. R. T. Esterąuest, jw. s. 21—22.

⁰⁰ Per. utworzenie w NRD przy Lamdesbibliothek Gotha „Zentral Stelle fur wissenschaftliche Altbestande”. H. Kunze: Gemeirscfiaftswerke der