3) kontroli legalności pobytu cudzoziemców, ich wydalanie i umieszczanie w ośrodkach strzeżonych (aresztach),
4) dokumentów wydawanych cudzoziemcom (zwłaszcza kart pobytu),
5) rejestrów i ewidencji,
6) odpowiedzialności przewoźnika.
Problematyka związana z powyższymi zagadnieniami znajduje się w kompetencjach różnych organów administracji: wojewodów, Służby Celnej, Straży Granicznej, Policji, Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców, urzędów konsularnych itd.
Dowody osobiste i paszporty są podstawowymi dokumentami, jakimi posługuje się obywatel polski. Obydwa te dokumenty są dokumentami urzędowymi (nie decyzjami administracyjnymi).
Wydawanie ich należy do czynności materialno-technicznych, uregulowanych przepisami powszechnie obowiązującego prawa, a mianowicie:
— ustawą z 10.04.1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (tekst jedn. DzU z 2001 r. Nr 87, poz. 960 z późn. zm.),
— ustawa z dnia 29.11.1990 r. o paszportach (DzU z 1991 r. Nr 2, poz. 5 z późn. zm.). Zgodnie z pierwszą z tych ustaw dowód osobisty jest dokumentem:
1) stwierdzającym tożsamość osoby,
2) poświadczającym obywatelstwo polskie,
3) uprawniającym obywateli polskich do przekroczenia granic między państwami członkowskimi Unii Europejskiej.
Posiadanie dowodu jest obowiązkiem każdego obywatela, który ukończył 18 lat życia. Dowody wydaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Dowód jest ważny 10 lat od daty wystawienia.
Paszport jest dokumentem urzędowym, który uprawnia do przekraczania granicy i pobytu za granicą polskiego obywatela, a także poświadczania jego obywatelstwa: tożsamości.
Ustawa rozróżnia cztery rodzaje paszportów:
1) paszport (zwykły),
2) paszport dyplomatyczny,
3) paszport służbowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych,
4) paszport tymczasowy.
Paszporty (zwykłe) wydaje wojewoda, wyjątkowo - za granicą - może to czynić konsul. Prawo do otrzymania paszportu jest prawem podmiotowym każdego obywatela RP. Pozbawienie lub ograniczenie tego prawa może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych ustawą (np. na wniosek sądu).
Ewidencja ludności jest przedmiotem ustawy z 10.04.1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Sprowadza się ona do obowiązku meldunkowego obywateli oraz określonych czynności materialno-technicznych organów gminy.
Akta stanu cywilnego są dokumentami publicznymi związanymi z rejestracją określonych faktów dotyczących osób fizycznych. Ich zakładanie i prowadzenie uregulowane jest w ustawie z 29.09.1986 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego (tekst jedn. DzU z 2004 r. Nr 161, poz. 1688 z późn. zm.).
„Akta stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych”. Do tych zdarzeń ustawa zalicza: urodzenie, małżeństwo, zgon, a także sprawy dotyczące innych zdarzeń, które mają wpływ na stan cywilny.
Stan cywilny stwierdza się na podstawie aktów sporządzonych w księgach stanu cywilnego w formie aktów urodzenia, małżeństwa i zgonów. Z „ksiąg” wydaje się odpisy zupełne lub skrócone aktów stanu cywilnego, zaświadczenia o dokonanych wpisach lub ich braku itp.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”