5192605149

- 39

nia o konieczności określenia minimalnego poziomu możliwości zaspokojenia tych potrzeb.

Przytoczono wyżej pojecie sprawiedliwości społecznej. Wymaga ono głębszej analizy.

Zarbwno w ideologi socjalizmu, jak i kapitalimu, dominuje merytokratyczna koncepcja sprawiedliwości społecznej, uzależnajaca wielkość wynagrodzenia od wielkości i jakości wkładu pracy (por. np. Z. Morecka, 1981). Nierówności społeczne sa w myśl tej doktryny sprawiedliwe o tyle, o ile wynikają z nierówności talentu r wysiłku. W ujęciu wąsko ekonomicznym nierówności te sa pochodna różnic w efektywności wykonywanej pracy.

Z punktu widzenia naszych rozważań jest to ujecie zdecydowanie zbyt wąskie. Trzeba bowiem zauważyć, iż “wynagrodzenie" jedynie w pewnej tylko części realizuje sie w postaci spożycia, którego wielkość jest uzależniona od dochodu otrzy*-manego za wykonana prace. Pozostała cześć jest realizowana w procesie tzw. spożycia zbiorowego, za pośrednictwem urządzeń infrastruktury społecznej. Jak wskazuje ogromna liczba badań, dostępność do tych urządzeń jest silnie zróżnicowana przestrzennie, co jest zjawiskiem zupełnie naturalnym z uwagi na oczywista zależność miedzy rodzajem urządzenia, jego ekonomicznie uzasadniona wielkością oraz tzw. "promieniem obsługi" (por. np. L. Klaassen, 1974: G.T. McDonald, 1979 nt. oświaty, M. Grochowski, 1988 nt. służby zdrowia). Ponadto, tak elementarna potrzeba, jak potrzeba życia w środowisku nie zagrażającym zdrowiu może być zaspokojona w bardzo zróżnicowanym stopniu w zależności od miejsca zamieszkania (wiecej na ten temat w pracach E. Lustacz, 1981, ss. 197 --213, także M. Jarosz, 1984). Przynajmniej te dwa aspekty sprawiedliwości społecznej i zróżnicowania poziomu życia wskazują już na konieczność poszerzenia rozważań o kontekst regionalny.