img117

'§ 1. Oceny prawne zbiegu czynóu 101

Przy określaniu kary łącznej możliwe są różne systemy. Jeden z nich. zwany systemem kumulacji, polega na sumowaniu kar wymierzonych (występuje on w Stanach Zjednoczonych); drugi — system absorbcji — polega na pochłanianiu innych kar przez karę najsurowszą. Istnieją wreszcie systemy modyfikowane — bądź przez redukcję kary skumulowanej, bądź przez zaostrzenie (asper-ację) najsurowszej z wymierzonych kar. Taki też system przyjął polski Kodeks kamy. Według art. 86 § 1 dolną granicę kary łącznej stanowi najwyższa z kar wymierzonych za jedno ze zbiegających się przestępstw, natomiast górną — suma kar wymierzonych, z tym że nie może ona przekroczyć 15 lat pozbawienia wolności, 18 miesięcy ograniczenia wolności lub 540 stawek dziennych grzywny.

Wymiar kary łącznej według wskazanych zasad znajduje zastosowanie wówczas, gdy za zbiegające się przestępstwa zostały wymierzone kary tego samego rodzaju. Łączeniu podlega również kara pozbawienia wolności z karą ograniczenia wolności; w takim wypadku sąd zamienia orzeczoną karę ograniczenia wolności na karę pozbawienia wolności według proporcji jeden miesiąc do 15 dni, a następnie orzeka łączną karę pozbawienia wolności (art. 87 k.k.). Nie podlegają natomiast łączeniu kary pozbawienia i ograniczenia wolności z grzywną. Sąd wymierza osobno karę łączną pozbawienia lub ograniczenia wolności, osobno zaś karę łączną grzywny (art. 86 § 1-3 lek.).

W razie skazania za jedno ze zbiegających się przestępstw na karę dożywotniego pozbawienia wolności albo na 25 lat pozbawienia wolności kara ta, ze zrozumiałych względów, będzie karą łączną (ma tu zastosowanie zasada absorbcji, jeżeli sprawca został skazany również na inną karę lub kary pozbawienia wolności). W wypadku orzeczenia w ramach realnego zbiegu dwóch lub więcej kar 25 lat pozbawienia wolności k.k. dopuszcza możliwość orzeczenia jako kary łącznej dożywotniego pozbawienia wolności (art. 88 k.k.).

Zasady wymiaru kary łącznej mają odpowiednie zastosowanie do zbiegu środków karnych tego samego rodzaju wymiernych w czasie, a więc pozbawienia praw publicznych i zakazów (art. 90 § 2 lek.). W przypadku zbiegu środków o charakterze różnorodzajowym (np. pozbawienie praw publicznych i zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych) muszą być one orzekane i wykonywane osobno. Należy dodać, że środki karne i środki zabezpieczające stosuje się chociażby zostały orzeczone tylko za jedno ze zbiegających się przestępstw (art. 90 § 1 lek.).

Zgodnie z art. 86 § 2 i 3 k.k., wymierzając karę łączną grzywny, sąd określa na nowo wysokość stawki dziennej, kierując się przy tym wskazaniami określonymi w art. 33 § 3; wysokość stawki dziennej nie może jednak przekroczyć najwyższej z ustalonych poprzednio. Wymierzając karę łączną ograniczenia wolności, sąd określa na nowo wymiar czasu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne albo wysokość potrąceń, stosując art. 35; obowiązki wymienio-