43641

Księgi wieczyste to instytucje prawa rzeczowego odgrywające kluczową rolę przy określaniu stanu prawnego nieruchomości, a przede wszystkim stosunków związanych z własnością nieruchomości. Stanowią one rodzaj urzędowego dokumentu, w którym ujawnia się właściciela nieruchomości, ograniczone prawa rzeczowe i inne prawa obciążające nieruchomość, prawa przysługujące każdorazowemu właścicielowi nieruchomości, umowy sprzedaży i inne czynności prawne. Księgi wieczyste prowadzone są przez sądy. Są jawne, to znaczy, że każdy bez podawania przyczyny ma do niej wgląd (do akt wieczysto księgowych mają dostęp tylko osoby upoważnione). Istotny jest moment złożenia wniosku o wpisanie do księgi wieczystej, w sprawach spornych ważniejszy jest wcześniejszy wpis. Wpisy do księgi mają charakter deklaratywny (prawo rzeczowe powstaje i istnieje bez względu na to, czy zostało wpisane do księgi wieczystej). Wpis jest obowiązkowy, ale nie konstytutywny, więc jego zaniedbanie w niczym nie tamuje przejścia ważności (za wyjątkiem przypadków szczególnych, np. ustanowienia hipoteki). Księga wieczysta jeżeli w formie elektronicznej to liczy od kilku do kilkunastu stron zapisanych w formie tabeli.

!!! Szczególne znaczenie ma rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych, która polega na tym, że prawo chroni osoby, które w zaufaniu do wpisów - nie wiedząc o ich niezgodności z rzeczywistym stanem prawnym - działając w dobrej wierze nabyły odpłatnie jakieś prawo wpisane do księgi. Reguła ta nie obowiązuje kiedy ktoś działał w złej wierze (zazwyczaj domniemywa się dobrą wiarę), gdy czynność prawna jest nieodpłatna lub gdy w księdze wieczystej wpisane jest ostrzeżenie (rodzaj orzeczenia sądowego mówiący np. o toczącym się procesie).

Działy księgi wieczystej:

1.    Opis nieruchomości;

2.    Wpis prawa własności - kto jest właścicielem i w jakim udziale;

3.    Obciążenia - wszystkie ograniczone prawa rzeczowe z wyjątkiem hipoteki, np. prawo z umowy dzierżawy;

4.    Hipoteka.